Recentelijk schreef ik een ingezonden artikel over de overheidscontrole op bouwmaterialen, naar aanleiding van een grote vondst van als zacht bekend staande mica’s in een levering van steenslag, bij een in aanbouw zijnd gebouw in Zuid-West Paramaribo. Toevallig werden er kort na publicatie van het artikel vanuit het buitenland vijf gevallen van instorting van gebouwen gerapporteerd, drie in Afrika en twee in Azie. In Afrika was dat in Ghana, Kongo en in Equatoriaal Guinee. De twee uit Azie waren uit India en uit Bangladesh. Het ongeval uit Bangladesh had op de dag van de opstelling van dit stuk reeds 380 dodelijke slachtoffers genoteerd. Het valt op dat alle gevallen zich voordeden in ontwikkelingslanden. Deze landen bezitten vaak wel eenduidige regels m.b.t. bouwvoor schriften, stammend uit een koloniale tijd. De bouwvoorschriften zijn daarna zelden verder aangepast of aangescherpt, maar raakten steeds verder verwaterd vanwege corruptie van toezichthouders. De Nederlanders lieten in Suriname vrij redelijke bouwvoorschriften achter, al was het uit de koloniale tijd. In dat verband hebben ze vaker zaken afgekeurd, ook wanneer ze door Nederlanders werden gebouwd. Ze sloten onder andere de onder toezicht van het gouvernement opererende en dicht bij Paramaribo zijnde steenslagmijn van Phedra in het district Para aan de Surinamerivier, kort nadat gebleken was, dat het materiaal niet voldeed aan de eigen nieuw vastgestelde internationale normen. Ook een steenslagmijn enkele kilometers noordelijker ging dicht, na vrij kort open geweest te zijn. De herkomst van de stenen tussen de Mariene Trap en het Fort Zeelandia in Paramaribo, waren voor mij dertig jaren lang een raadsel, totdat uit een door kennissen op een Nederlandse rommelmarkt gekocht rapport bleek, dat ze uit deze tweede gesloten mijn kwamen. Die mijn werd destijds dus ook gesloten vanwege de ontoereikende kwaliteit voor steenslag, maar wel goed voor oeververdediging en decoratie. In 1986 en 2009 gingen deze zelfde mijnen weer normaal in bedrijf voor steenslag, vanwege de toen heersende “schaarste”.Een van de materialen is verwerkt in de brug bij Carolina, die na een aanvaring gedeeltelijk instortte en recentelijk spontaan nog meer materialen losliet in de Surinamerivier. Het betonijzer, dat in deze brug gebruikt werd, roept grote vraagtekens op over de controle op de aannemer. Dit betonijzer is dunner dan wat aangebracht is in de fundering van een gebouw dat recentelijk in Paramaribo –West is uitgebreid voor gebruik door een internationale organisatie. Ik ben in het bezit van een foto van een heipaal bij deze brug waarin er limestone/ kalksteen is gebruikt. Kalksteen ontstaat uit de geraamten van miljoenen kleine dieren die onder dezelfde omstandigheden als wij mensen hebben geleefd (25 graden Celsius) en zijn dus zowel qua hardheid als chemische resistentie tegen zuren, vuil water, weer en wind niet erg stabiel. Granieten en metamorfe gesteenten ontstaan uit hardere materialen bij tientallen malen hogere temperaturen (400 tot 800 graden Celsius) en duizenden malen hogere druk. Grassalco gaat een variabel metamorf gesteente crushen. Als het bedrijf de materialen laat testen en inzet voor de haalbare toepassingen, is dit initiatief ten zeerste toe te juichen. De miljoenen noodzakelijk reeds verwijderde kubieke meters gesteenten, voordat de goudhoudende lagen bereikt werden, kunnen nu nuttig worden ingezet, ook voor een lagere prijs, maar dan slechts bij de daarvoor geschikte toepassingen. De niet extreem harde steen is ook een zegen voor Iamgold, omdat het weinig energie kost, om het op te blazen , te breken en ook om de beperkte slijtage aan de machines. De testen voor gebruik in slijtvaste asfalt, voorgespannen beton en heipalen zullen de bijzondere aandacht van Grassalco moeten krijgen. De overheid zal echter het “go” or “no go” voor alle toepassingen van Grassalco steenslag moeten geven, waardoor de burger met een gerust hart die vorm van steenslag kan kopen. Voor een flatwoning kan ik bijna de garantie geven voor “geschikt”,maar voor een verdiepingsgebouw, brug, heipaal of asfalt, zouden de komende testresultaten mij moeten overtuigen. Controle is hierbij geen daad van vijandschap, maar voor het verkrijgen van een wederzijdse garantie op naleving van regels en afspraken voor de kwaliteit. Overheid: Controleer en begeleid aannemers en leveranciers van natuurlijke bouwmaterialen intensiever. Enkele hebben het niet nodig, maar vele kleine en nieuwe ondernemers in deze branche en ook enkele grote, kunnen het niet zonder uw begeleiding. Remember Bangladesh: 380. De aannemer en de eigenaar staan nu onder noodzakelijke politiebescherming. Laat zulks ons in Suriname niet overkomen.
Drs. E. G. Monsels
