Toen wij gisteren Arbeidersdag herdachten, was het een gewaarwording om te ontdekken dat de oorzaak van de strijd die aan de basis heeft gelegen aan het ontstaan van deze dag, nog steeds een basis is voor strijd van arbeiders in Suriname. We refereren aan de strijd die ontbrand is rond de 12-urige werkdag bij een multinational. Arbeiders in Suriname zijn desperate, men geeft aan dat 12 uren werken al schadelijk is gebleken voor sommigen, maar men zegt tegelijkertijd dat men het toch wil behouden als werktijdreductie met zich mee zou brengen een loonreductie. Maandloners hebben al een loonsverhoging gehad en dat maakt het nog moeilijker voor de uurloners. Een sluwe strategie van de werkgever om de 12-urige shift te behouden, nu op dringend verzoek van de werknemers. Sluw omdat nu de uurloners opgejaagd worden door de 10 %. Wanneer men werktijdverkorting zou kunnen bewerkstelligen zonder teruggang van salaris dat wordt betaald, dan zou dat hooguit komen op een loon dat stationair blijft. Per uur bekeken zou dat wel op een loonsverhoging komen, maar bij de uitbetaling blijft men hetzelfde ontvangen, in tegenstelling tot de maandloners. De politiek heeft zich uitgesproken over de 12-urige werkdag evenals de vakbond. Dat plaatste de onderneming in een moeilijk parket. Een medicus heeft zich al duidelijk uitgesproken tegen de 12-urige werkdag. Uitgesproken voorvechters van een 12-urige werkdag zijn er niet in Suriname, hooguit een werkgever die met financiën een strategie kan uitwerken en werknemers die daarop wanhopig reageren. Dit laatste hebben we al gehad met het protest van een actiegroep die ondanks onderkend gevaar de 12-urige werkdag willen behouden als men in loon achteruitgaat. De multinational is een principe een slechte loonbetaler. Het basisloon is laag en het best betaald looncomponent gooit men op de 12-urige werkdag. De werkgever heeft 3 jaar terug zijn strategie uitgestippeld voor de tijd waar de shift onder druk zou komen te staan. Werknemers waren verblind door het geld en waren niet bij hun verstand om het gevaar van hun loonopbouw te zien. De enige oplossing van de 12-urige werkdag is een verhoogde productiviteit met een werkurenreductie en invoering van 3 shifts van 8 uren. Een vooraanstaand DNA-lid van de coalitie zou de werkomstandigheden middeleeuws hebben genoemd. De consequentie van een werkurenreductie zal zijn dat men een groot deel van de tijd op de ‘plant’ in rust zal doorbrengen onder betere omstandigheden eventueel met gezin. Hoe het afloopt zien wij wel, maar deze case draait om corporate social responsibility, het maatschappelijk verantwoord ondernemen, met name in relatie tot arbeid en het milieu. Er zijn vele grote bedrijven in Suriname die hun eigen codes met betrekking tot maatschappelijk verantwoord ondernemen tegenover arbeid alleen met de mond belijden. En dan komen we op het stuk waar wij terrein hebben verloren de afgelopen periode. Contractarbeid is een maatschappelijke plaag, een verschijnsel dat het bedrijfsrisico afwentelt op de werknemer. Contracten van enkele maanden tot een ½ jaar zijn steeds meer regel dan uitzondering. Arbeidsregels die in de arbeidswetgeving verankerd zijn, worden niet nageleefd ten opzichte van contractarbeiders. De regering is in zijn benadering naar ondernemers toe niet in staat geweest om ondernemers zover te krijgen dat ze meer duurzame banen bieden aan hun werknemers. Zelfs staatsbedrijven, waarvan de Staat aandeelhouders is, durven dat niet meer aan. Voorts is vlak na de 01 mei viering in 2012 gemerkt dat de regering niet in staat is gebleken om het vertrouwen van het publiek in de dienst die arbeidsregels inspecteert, te vergroten. In de ruzie die tussen de regering en de pas ingestelde inspectiebaas ontstond, is veel vuiligheid over de dienst naar buiten gekomen. Deze vuiligheid was geheel in lijn met wat algemeen de klacht en publiek geheim is wat betreft het functioneren van de dienst. Wat interessant was na de vorige 01 mei viering is de standvastigheid en vastberadenheid van de regering ten aanzien van het minimumloon. Dan praten we over terreinwinst. Wat echter te betreuren is, is de kloof die in de uitgangspunten bestaat tussen werkgevers en werknemers. Bovendien is opmerkelijk dat de werkgevers niet eensgezind zijn. Waar de VSB zich laat leiden door meer ratio en internationale beginselen, is het andere deel van het bedrijfsleven/de ondernemers meer gefixeerd op uitgangspunten die een toetsingskader ontberen en meer ‘uit het hoofd’ lijken. De regering wordt moediger wat het minimumloon betreft en wellicht is deze Surinaamse regering wat het stellen van een deadline betreft het dichtst ooit bij het doel. Ook is sinds geruime tijd na aanzitten van deze regering een vastberadenheid te merken wat betreft het sociaal zekerheidsstelsel. Ook wat dat punt betreft, is deze Surinaamse regering het dichtst ooit bij het doel. Men is daarbij heel specifiek en refereert, naast het minimumloon, ook naar een verplichte pensioenverzekering voor iedereen en een algemene verplichte ziektekostenverzekering. Ook wat dit betreft gaat het om terreinwinst, alhoewel bij alle Surinaamse regering het devies geldt: ‘zien is geloven’. Verbeterpunten in de wereld van de arbeid zijn er genoeg, naast contractarbeid en lage beloning. Ondernemers moeten meer op veiligheid en gezondheid gaan letten. Beroepsziekten komen wereldwijd 6 maal meer voor dan arbeidsongevallen en moeten daarom meer aandacht krijgen, vooral in de gevaarlijke sectoren landbouw, mining, bosbouw, bouw en constructie en visserij, sectoren die betekenisvol zijn in Suriname. De regering moet intensiever gaan controleren en meer nog begeleiden en trainen. Er is een vrees voor werknemers om zich te bundelen; men is bang de baan te verliezen of dat maatregelen worden getroffen. Kwetsbare groepen zoals Inheemsen en Marrons, kinderen, vrouwen en personen met een beperking en beperkte scholing moeten meer aandacht krijgen wat betreft werkgelegenheid. Het grootste probleem zou wellicht kunnen zijn een capaciteitsgebrek bij de vakbonden. Dat bleek laatst ook bij de onlusten op Juspol. De vakbeweging was daar min of meer eensgezind, maar er waren ook minder rationele toestanden. 01 mei 2013 was weer een moment om terug te blikken. We concluderen kortom dat terrein is gewonnen, maar dat er zeker nog werk te verzetten is. Daarvoor zijn vereende krachten vereist.
