Freedom House heeft wat 2012 betreft, Suriname getypeerd als het enige land in het Caribisch gebied dat een neerwaartse trend vertoont in de beleving van de politieke en burgerlijke rechten en vrijheden. De achteruitgang in Suriname wordt gekenmerkt als ‘noemenswaardig’. Wereldwijd is Suriname naast Griekenland het enige land dat ondanks dat het vrij is, toch een neerwaartse trend vertoont wat de beleving van genoemde rechten betreft. De hoofdoorzaak van deze negatieve conclusie is de aanname van de Amnestiewet in april 2012. Inmiddels is het ongeveer een jaar geleden dat de veel besproken Amnestiewet als donderslag bij heldere hemel werd opgebracht en aangenomen in ons parlement. De nationale storm is gaan liggen, maar nu komen de internationale repercussies aan de orde. Eerder berichtten wij al dat Suriname door internationale waakhonden vanwege de Amnestiewet werd beoordeeld met een achteruitgang in burgerrechten en vrijheden. Nu is het ‘Freedom in the World 2013’-rapport van de gerenommeerde organisatie Freedom House verschenen, waarin de stand van zaken in de wereld wordt bekeken over 2012 wat betreft de beleving van de politieke en de burgerlijke rechten en vrijheden. Een aantal landen kende in de regio een neerwaartse trend, maar het zijn met uitzondering van Suriname, landen die gedeeltelijk vrij zijn, zoals Venezuela, Paraguay en Ecuador. Zij kenden onregelmatigheden bij het registreren van politieke partijen. De neerwaartse trend in Venezuela had te maken met verkiezingsperikelen in 2012. Paraguay kende een afzetting van de president zonder een degelijk democratisch proces. ‘En Suriname is gezakt vanwege een wetswijziging die immuniteit verschaft aan president Desiré Bouterse en 24 andere verdachten, die worden vervolgd voor de 1982-moorden op 15 politieke opponenten. Als gevolg van de wetswijziging werd de rechtszaak uitgesteld in mei (2012) met de bedoeling van voortzetting tegen eind van het jaar (2012)’, staat min of meer letterlijk in het rapport van Freedom House. Met deze kanttekeningen schiet Suriname uit tussen de andere Caricom-landen en ook tussen de vrije landen in de wereld. Suriname wordt samen met nagenoeg alle landen in de wereld geoordeeld met een cijfer tussen 1 (het meest vrij en democratisch) en 7 (het laagste cijfer). Suriname scoort zowel qua politieke rechten als de burgerlijke rechten en vrijheden een 2, het op 1 na hoogst cijfer. Suriname wordt ook getypeerd als een vrij land. Weliswaar is opvallend dat er een neerwaartse trend is in de beleving van deze rechten in vrijheden. De trend was weliswaar niet zo ingrijpend dat de score van Suriname veranderde. Opvallend is dat Suriname het enige Caribische land is met een neerwaartse trend. Opmerkelijk bij een neerwaartse trend is dat bij een aanhoudende escalatie dit kan leiden tot een slechtere score, zoals een 3. Opvallend is dat Barbados, Dominica, St. Kitts en Nevis,St. Lucia en Bahamas een perfecte 1 scoren in alle categorieën. Jamaica en Guyana scoren wat de burgerrechten betreft lager: een 3. Onze vrienden Cuba en Equatoriaal Guinee behoren tot de allerslechtsten van de klas met scores van een perfecte 7. De leiders van deze landen waarmee leiders buddy’s zijn, geven geen leiding aan een land waarvan de bevolking vrij is. Een andere vriend Venezuela scoort ook een onvoldoende met een 5 en is ‘gedeeltelijk vrij’. In totaal hebben 17 landen een neerwaartse trend, waaronder dus ook onze republiek. Suriname is samen met Griekenland het enige ‘vrij’ land met een neerwaartse trend wereldwijd. Van alle landen is 24% niet vrij – waaronder enkele nieuwe en hechtere Surinaamse vrienden – 30% gedeeltelijk vrij en 46% vrij. 43% van de wereldbevolking woont in een vrij land, 23% in een gedeeltelijk vrij land en 34% in een land dat niet vrij is. Het meest vrij is de bevolking van West Europa gevolgd door de Amerika’s en het minst in het Midden – Oosten en Noord Afrika. Doorgaans zijn regering gelieerde burgers in het land heel laconiek over deze rangschikkingen, waarbij men vaak de uitdrukking ‘deng witmang’ laat vallen om bepaalde sentimenten te bespelen. Dezelfde personen zweren bij ratings van dezelfde witmangs als die toevallig goed uitpakken, zoals de recente kredietwaardigheidsbeoordelingen van Suriname. Het bagatelliseren van deze constateringen doet geen goed aan de zaak van de natie. Freedom House is een ngo die onderzoek doet over democratie, politieke vrijheid en mensenrechten. Het rapport dat hierboven is genoemd, wordt heel vaak door politieke wetenschappers, journalisten en beleidsmakers wereldwijd aangehaald. De rangschikkingen en beoordelingen zullen hun weerslag hebben in alle sociaaleconomische wereldorganisaties waar Suriname lid van is. De ‘decline’ zal een rol spelen bij de monitoringscommissies van alle verdragen, waarbij wij partij zijn en waarbij vereist wordt dat er een goed democratisch systeem in het land is. In de eerste plaats denken we aan mensenrechten gerelateerde verdragen van de VN en de OAS. Daarna denken we aan verdragen die vereisen dat er sociaal dialoog en democratie is. Een achteruitgang in de beleving van de politieke en burgerrechten heeft ook een invloed op sociaaleconomische verdragen althans de wijze waarop de monitoringsinstituten naar de implementatie kijken. Men wordt wantrouwend en over randgevallen of stagnerende progressie zal men meer indringende vragen stellen. Bij een verslechtering van het democratische klimaat is de kans groter dat uit bezorgdheid men eerder plenair wordt opgeroepen om over jarenlange achterstanden nu wel uitleg te geven. De verslechtering van het klimaat zorgt namelijk ook voor een afname van hoop van verandering in de volgende rapportagecyclus, bijvoorbeeld bij mensenrechtenverdragen. Over het algemeen neemt het vertrouwen af in de burger van landen die een decline kennen, als in Suriname nu. Die burger wordt kritischer bekeken en beoordeeld. De betrouwbaarheid neemt in de ogen van het internationale publiek af. Dat heeft een impact op de wijze waarop men naar onze documenten en diploma’s aankijkt. Hetzelfde kan ook gesteld worden wanneer Surinamers zich aandienen op internationale luchthavens. De wereld verwelkomt burgers van in diskrediet zijnde landen minder graag. Alleen bij andere landen van hetzelfde kaliber is men dan normaal welkom. In ons geval blijven dan de ‘gedeeltelijk vrije’ landen over en de burgerij voelt zich op zijn gemak met deze gedeeltelijk of geen vrije landen, in tegenstelling tot enkele politici. De Surinamer wordt voor een bepaald deel door instituten in het buitenland behandeld en beoordeeld aan de hand van de op dat moment relevante boordelingen en rangschikkingen, zoals die van Freedom House. Door deze negatieve beoordelingen worden onze burgers en het bedrijfsleven in het buitenland benadeeld. Sowieso geldt de betrouwbaarheid ook voor de regeerders en de parlementariërs van het land, maar een deel van hen heeft door de jaren heen zich soms een verhoornde olifantshuid aangekweekt.
