In het kader van Wereldgezondheidsdag was hetgeen zich gisteren afspeelde in DNA zeer interessant. Op gegeven moment rond 17.00 uur moesten de sprekers hun betoog staken in ’s landsvergaderzaal, omdat een feestbus met kaboela-achtige muziek uitgerekend langs ons parlement moest langsgaan. De burgerij, zieken en ouderen die langs de vaste routes van deze feestbussen wonen, hebben hun beklag al gedaan. De DNA-voorzitter haar ogen gingen gisteren gelukkig open van het lawaai. Het aantal decibellen kan nooit goed zijn voor de gezondheid, en dat kan de autoriteit vanwege haar discipline wel in redelijkheid opmerken. Maar onze peuters en kinderen worden heden ten dage opgevoed door ma en pa met luide muziek als norm, een enkele uitzondering te na gesproken. Een zekere doofheid zal tot een vast patroon in de toekomst gaan behoren. Dus de feestbussen zijn een nieuwe bedreiging voor onze volksgezondheid. Morgen wordt weer wereldwijd de Wereldgezondheidsdag gevierd. Deze dag werd in 1948 door de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) uitgeroepen als een herdenkingsdag. Elk jaar heeft een bepaald thema, maar in de mondiale context moet toch stilgestaan worden dat de medische wetenschap, ondanks de vergevorderde en de voortschrijdende technologische toepassingen, nog niet die staat heeft bereikt dat het een medicijn heeft kunnen vinden voor chronische aandoeningen als hiv/aids en kanker. Onlangs stond men toch wel perplex bij de mededeling dat er miljarden wordt gestoken in research voor het uitvinden van nieuwe schoonheidsproducten voor vrouwen, maar dat onderzoekers die werken aan medicijnen verlegen zitten om middelen. De medische wetenschap werkt aan het uitvinden van medicijnen voor hiv/aids en kanker, maar een doorbraak moet nog komen. Er moeten meer middelen vrijgemaakt worden zodat onderzoekers sneller komen tot het uitvinden van medicijnen voor de behandeling en genezing van deze en andere chronische aandoeningen. Voor diabetes moet de medische wereld nog een medicijn uitvinden. Enige tijd terug werd duidelijk dat met genetische engineering veel nog ongeneeslijke ziekten genezen kunnen worden. Toen zouden religieus ethische opvattingen vanuit de kerkelijke hoek een invloed hebben gehad op de financiering van verder onderzoek. Lijden zou naar lijkt niet erg zijn, omdat heiligen in het verleden ook hebben geleden. De nadruk bij soortgelijke herdenkingsdagen ligt heel vaak bij bepaalde, al dan niet voorkombare, aandoeningen. Op het gezondheidssysteem en –management wordt heel zelden de nadruk gelegd. Hart- en vaatziekten zijn vaste prik bij deze herdenkingsdagen. Hart- en vaatziekten zijn in beginsel erfelijk, waardoor de levensstijl bij het verkrijgen/oplopen geen rol speelt, het kan alleen een rol spelen bij het verergeren van de zaak. Personen die geen familiegeschiedenis kennen van hart en vaatziekten kunnen de aandoening oplopen. Hier speelt levensstijl een dominantere rol. De gezondheidsautoriteiten zeggen heel vaak gezond eten, geen alcohol en roken en genoeg bewegen. Al ettelijke jaren stellen we dat Volksgezondheid een bewegingsnorm moet stellen voor chronisch zieke personen. In bepaalde landen is dat officieel 30 minuten per dag of soms 10.000 stappen. In wat ‘voldoende’ is, is hulp nodig van VGZ. Voor chronisch zieken zoals mensen met een hart- en vaataandoeningen en hoge bloeddruk moet de betrokken artsen als vaste procedure vaststellen hoeveel minuten totaal de betreffende patiënt per dag moet bewegen. Voor deze laatste groep moet men wellicht meer of anders in beweging zijn. Veel personen gaan ervan uit dat hardlopen (rennen) het beste middel is om te bewegen, terwijl recentelijk is komen vast te staan dat hardlopen de kans op een hart- en vaataandoening juist vergroot en het normaal lopen (wandelen) deze kans juist verkleint. Wij legden de BVVS een uitdaging voor en inderdaad is de issue van wandelparken (weer) aan de orde gebracht door de vereniging. Het is tijd om harder te trekken aan dit punt. De Staat kan vrij domein omzetten in wandelparken die enigszins met een toegangskaart worden gerund voor fietsers en wandelaars, maar ook private personen kunnen door de regering bijgestaan worden om commerciële betaalbare wandelparken aan te leggen met ondiep stromend water, veel schaduwrijke hoge bomen en gras en brede paden. Dit punt moet ook na de AVD door de BVSS aan de orde worden gebracht.
Punten die ook relevant zijn voor de Surinaamse problematiek is de financiering van de gezondheidszorg. Een gedrag moet bij de burgerij worden gekweekt om te willen betalen voor kwalitatieve gezondheidszorg als uitgangspunt. Zoveel als mogelijk moeten burgers een ziektekostenverzekering hebben waarvan men voor de premie zelf aansprakelijk is. Voor een bepaald deel sociaal zwakkeren die niet in staat zijn om (genoeg) te verdienen, moet de staat inkomen om de productiviteit van de samenleving te bewaken. De afgelopen jaren is een doorn in het oog de vele stakingen die midden in ziekenhuizen kunnen plaatsvinden, welke in strijd zouden zijn met medisch-ethische codes. Verpleegkundigen hebben vaker gestaakt, specialisten staken nu ook en langdurig soms. Beweerd wordt dat elke staking relevant is door de schade die het berokkent. De schade is over het algemeen niet in te halen en inherent aan het neerleggen van het werk. Wie of wat lijdt onomkeerbare schade wanneer specialisten en verpleegkundigen staken? Rond de herdenkingsdag morgen moet nagedacht worden over de vrijheid en gemak waarmee specialisten het werk neerleggen. Al ettelijke malen hebben wij ook opgemerkt dat de gezondheidsschade door verkeersongevallen en dus de verkeersveiligheid niet behoren tot het zorggebied van onze VGZ, in tegenstelling tot de WHO. Door de regering is bij de begrotingsbehandeling aangekondigd dat verspreid over het hele territorium een aantal punten zullen verrijzen voor eerste hulp bij ongelukken en voor spoedeisende hulp. Dit punt is aan te bevelen en VGZ moet de daad bij het woord voegen. Een punt waar heel weinig over wordt gesproken, is het voorkomen van lijden door onnodige pijn in Surinaamse ziekenhuizen. Verpleegkundigen en betrokken artsen en specialisten zouden het niet op hun prioriteitenlijst hebben om pijn bij patiënten te verlichten of te voorkomen. Men zou daar gevoelig voor zijn en dat zou een zeer zondige zaak zijn. Een ander punt dat wij moeten benadrukken, is de waardigheid van de zieke mens ook in het ziekenhuis. Ziekte en lijden moeten niet gaan knagen aan het gevoel van zelfwaarde en waardigheid als mens door een denigrerende behandeling of een negeren in ziekenhuizen. Het is relevant om stil te staan bij de lange wachttijden bij nagenoeg alle soorten specialismen in Suriname. Dat geldt ook voor het maken van röntgenfoto’s. Rond herdenkingsdagen zou het bevolen moeten zijn dat de VGZ-minister met goed nieuws komt en vooruitgang aan de samenleving presenteert als teken van hoop.
