‘De uitbreiding van de verwerkingscapaciteit van het goudbedrijf NV Rosebel Goldmines/ Iamgold zal de jaarlijkse goudproductie van 100.000 naar 875. 000 troy ounce brengen, met een mogelijk uitloop naar 975.000 troy ounce. Goedkeuring van de gewijzigde delfstoffenovereenkomst van 1994 met Rosebel/Iamgold is noodzakelijk om deze uitbreiding mogelijk te maken. De nieuwe overeenkomst zal ook leiden tot vergroting van het volume van 12.440 kilogram goud per jaar naar 27.215 kilogram.’ Dit deed NDP/MC-parlementariër Rabin Parmessar, die voorzitter van de commissie van rapporteurs was bij de bespreking van de 2 gouddeals, uit de doeken gisteren in DNA. Het uitgangspunt voor ondersteuning van dit uitbreidingsplan is volgens hem het maximale profijt voor het Surinaams volk binnen een paar jaar. Gisteren werd een aanvang gemaakt met de openbare discussies van de veel besproken gouddeals met Iamgold in Brokopondo en Surgold in Sipaliwini. De uitbreiding kan alleen bij wet goedgekeurd worden.
“Op basis van de huidige goudprijs zal de uitbreiding 272 miljoen US$ meer opleveren op jaarbasis dan wat we nu krijgen, los van de 25% loonbelasting, 6,5% royalty’s en de 5.000 arbeidsplaatsen in de eerste drie jaren”, zei Parmessar. Na de eerste 3 jaren worden 1.500 permanente banen gecreëerd. ‘Dat betekent structurele werkgelegenheid voor 1.500 gezinnen.’ Pratend over dit sociale aspect van de overeenkomst, merkte Parmessar op zich niet te kunnen voorstellen dat de vorige regering met Iamgold akkoord ging een 12-urige werkdag in te voeren. Dat besluit werd genomen in 2010 en geldt voor een periode van drie jaar. Na die periode wordt de regeling geëvalueerd, wat dit jaar plaatsvindt. “Vooruitlopend op het resultaat van deze evaluatie plaatsen wij nu al ernstige kanttekeningen tegen deze 12-urige werkdag en de slechte leef- en woonomstandigheden van de arbeiders”, zei Parmessar.
De voorzitter van de commissie van rapporteurs zei niet tegen aanpassing van de werktijd te zijn, maar het zal dan moeten passen binnen de Surinaamse context. Iamgold hanteert in Canada de 12-urige werkdag, maar deze werktijd is gegoten in een voor de arbeiders zeer aannemelijk model. Bovendien werken de arbeiders in Canada onder veel betere omstandigheden dan die op Brokopondo. Parmessar voerde aan dat de 12-urige werkdag niet geschikt is en niet aansluit bij de klimatologische factoren en het sociaal-cultureel leefpatroon in ons land. Het ministerie van Arbeid, Technologische ontwikkeling en Milieu (ATM) kreeg van het assembleelid het advies te gaan zoeken naar een aanvaardbaar model voor verruiming van het aantal werkuren per dag.
In de overeenkomst is voorts opgenomen dat het goudmijnbouwbedrijf bij voorkeur zaken moet doen in Suriname. ‘De spin-off voor het Surinaams bedrijfsleven zal door deze uitbreiding gegarandeerd zijn.’ Parmessar vindt het onvoorstelbaar dat de vorige regering de kans heeft laten liggen om een grotere deel voor Suriname te halen uit de goudmijnbouwproductie van Rosebel Goldmines. In de overeenkomst van 1994 is namelijk opgenomen dat de Staat Suriname zou mogen meedoen met een totaal aandeel van 20 % en vermeerdering met nog eens 20%. In 2003 gaat de toenmalige regering een overeenkomst aan voor aandelendeelname van 5 %, tegenover een 95 % aandelenparticipatie van Iamgold in de goudmijnbouwoperatie. “Men heeft afstand gedaan van de mogelijkheid om Suriname met een meerderheidsaandeel te laten opereren in de nationale goudproductie en heeft genoegen genomen met maar 5 %. De staatsonderneming Grassalco heeft met haar minderheidsaandeel van 5 % geen inzage in de boeken en geen recht in de wijze waarop de opbrengsten worden verdeeld’, zei het assembleelid.
De nieuwe overeenkomst laat uitbreiding toe onder een veranderde structuur. Parmessar legt uit dat de uitbreidende operaties in joint venture vennootschap zullen plaatsvinden, waarbij de staatsonderneming voor 30 procent zal participeren in de aandelen. ‘Elk van de partijen zal naar ratio haar deel bijdragen in de kapitaal- en operationele kosten van de raffinaderij.’ Hij liet echter buiten beschouwing hoeveel financieel de inzet van de staatsonderneming zal zijn in de kosten, tot groot ongenoegen van de oppositieassembleeleden Guno Castelen, Mahinder Jogi en Radjkoemar Randjietsing.
Bij de joint venture wordt volgens de DNA-commissievoorzitter een raad van toezicht ingesteld bestaande uit 6 leden, waarbij de staatsonderneming met 3 leden en Iamgold met 3 leden participeren. Besluiten moeten unaniem genomen worden. In het ander geval moeten kwesties ter bemiddeling voorgelegd worden aan de meest seniore functionaris bij Iamgold en de minister van Natuurlijke Hulpbronnen (NH). Bij overeenkomsten die Iamgold wil sluiten met aan haar gelieerde bedrijven is tegen de voorwaarde dat het zal moeten gaan om een puur zakelijke transactie, waardoor volgens Parmessar overfacturering en bevoordeling zijn uitgesloten.
“We gaan van een structuur van ‘geen inspraak’ naar een waarbij beide partners zullen beslissen en de staatsonderneming gerechtigd inzage en controle heeft in de boeken van Iamgold.”
In de nieuwe overeenkomst staat dat Iamgold voor tien jaar energie uit het EPAR-net geleverd krijgt voor een prijs van 11 dollarcent per kilowattuur. “Daarbij zal er een jaarlijkse inflatiecorrectie in rekening worden gebracht. De mogelijkheid tot verlenging bestaat met aangepaste voorwaarden en vervalt in 2027”, aldus Parmessar.
