De Haïtiaanse president Michel Martelly heeft gisteren een staatsbezoek aan Suriname afgesloten. Hoogtepunt van het bezoek was de ontmoeting van de president met een deel van de Haïtiaanse gemeenschap in Jarikaba. Het bacovebedrijf herbergt een noemenswaardig aantal Haïtiaanse arbeiders. In de jaren ’80 deden Haïtianen voornamelijk hun intrede in Suriname om in de landbouw het zware werk te doen o.a. in het bacovebedrijf Surland. Veel Haïtianen vestigden zich rondom het bedrijf en kenden een agrarisch bestaan. Grond die vanzelfsprekend was voor veel Surinamers werd verhuurd door de Haïtianen als een schaars goed waarop productie werd geleverd. Veel Haïtianen zochten naast Surland naast aanvullende jobs om bijvoorbeeld bossen open te kappen. De Haïtiaan in Suriname is geduldig geweest en over het algemeen vreedzaam. Haïtianen hebben hun gemeenschap niet gesloten gehouden, zoals dat bijvoorbeeld het geval is met Chinezen. Deze bevolkingsgroep heeft geen verzet getoond of zich afgezet tegen het integreren. Maar door het verschillende kapsel toen, de aparte kleding en het hardnekkige Haïtiaanse accent verraadden steeds dat het om Haïtianen ging. In de zwarte gemeenschap hebben de Haïtianen vooral in de beginperiode niet kunnen integreren, omdat waarschijnlijk de acceptatie er ook niet was. In het begin werd vooral neergekeken op de Haïtiaan. De gemeenschap organiseerde zich in eigen kerkelijke genootschappen. Er werd veel gediscrimineerd tegen Haïtianen, waardoor op de aanduiding Haïtiaan een negatieve lading rustte. Er werd niet opgekeken tegen deze groep, maar ze bleef doorzetten. De Haïtiaanse gemeenschap profileerde zich op gegeven moment als een aparte etnische groep en dat bleek ook uit de interviews die recentelijk door de media werden afgenomen in verband met het bezoek aan Jarikaba. Ondanks een moeizame acceptatie en integratie van de Haïtianen hebben ze het pad van hard werken en vreedzaamheid nooit verlaten. Het is daarom met gepaste trots dat de Haïtiaanse president concludeerde dat het hem goed deed om te vernemen dat in de criminele statistieken er geen opvallende representatie voorkomt van personen die uit zijn land afkomstig zijn. De Haïtiaan is gekomen om te blijven en heeft zich aangepast aan Suriname. Als kritisch wordt geëvalueerd dan hebben Haïtianen, wellicht vanwege hun vreedzaamheid, geen stempel kunnen drukken op de Surinaamse cultuur. Cultuuruitingen en gewoonten zijn in de afgelopen 30-40 jaren geen onderdeel geworden van de Surinaamse cultuur. De voodoo is heel populair in Suriname, maar lijdt in Suriname een bescheiden bestaan, misschien vanwege een grotere stuwende kracht van de kerk. Wat niet groter kon worden in Suriname waren bijvoorbeeld de hanengevechten die in de jaren ’80 nadrukkelijker aanwezig was en waarin de Surinaamse bevolking zich liet meeslepen. Deze gewoonte heeft zich niet kunnen ontpoppen in Suriname. Het duurde precies een generatie voor de Haïtiaan om zich te integreren en zich te mengen in De Surinaamse bevolking. De tweede generatie die hier geboren werd, lijkt in alle zichtbare aspecten op de Surinamer. De tweede generatie Haïtiaan is niet te herkennen en via onderwijs en sport is deze groep een verrijking geweest voor de populatie. Het zal nu meer moeite kosten om te achterhalen of jonge burgers hun roots hebben in Haïti. In tegenstelling tot de Brazilianen hebben veel Haïtianen Suriname tot hun vaderland gemaakt. Hun bijdrage in de landbouw met name moet erkend worden. De binding met het land van geboorte is er nog, omdat veel familieleden er nog op het eiland wonen. Haïti is een land dat al decennialang geassocieerd wordt met armoede en soms korte momenten van barbaars geweld in het openbaar gevoed vanuit de politiek. Het land kent een unieke koloniale geschiedenis, maar is ook tekenend voor falend bestuur door de eigen regeerders. President Martelly stak het niet onder stoelen of banken: 70 % van de Haïtianen is werkloos. Het land is zich nog aan het herstellen van de twee aardbevingen die enkele jaren terug zelfs het presidentieel paleis vernietigden. Het land kent ook grootschalige overstromingen en cholera. Een bottleneck die herstel zal verhinderen in Haïti is de bureaucratie en de corruptie. Haïti behoort volgens de corruption perception index tot de meest corrupte landen van de wereld. Middelen voor herstel zullen dan niet efficiënt belanden op de plek waarvoor het gegeven wordt. Als afgegaan wordt op de intentieverklaring die door beide landen op Zanderij is getekend gisteren, dan zal Suriname hulp bieden aan Haïti in de rijstsector. Die zal zich ontvouwen in export van rijst, maar ook opbouw van expertise bij Haïtiaanse agrariërs. Enkele keren is aangegeven dat Haïti een grote markt zou vormen, omdat het een bevolking zou kennen van 10 miljoen. Maar een vraag daarbij is wel in hoeverre Haïti consumeert en koopkracht heeft. Belangrijk is ook om na te gaan welke rol de land- en tuinbouw vervult in de individuele behoeftebevrediging van de Haïtiaan in Haïti. Het land wordt getypeerd als de armste in de America’s op de human development index. Haïtianen ontvluchten het land nog steeds en overal waar mogelijk proberen Haïtianen geruisloos een beter bestaan te vinden. In de officiële statistieken leven veel Haïtianen met minder dan de beruchte USD 2 per dag. Haïti was het eerste onafhankelijk land in het Caribisch gebied en kende in het begin van de 20ste eeuw bezetting door de USA en een decennialange militaire bezetting door de familie Duvalier die hierdoor schatrijk werd. De eerste bekende democratisch gekozen president werd de priester Jean Bertrand Aristide die ook faalde op de economie in de jaren ’90 een boost te geven. Hij zou naar verluidt betrokken zijn in drugssmokkel en zelfverrijking. In zijn periode zou een pyramidespel de voornaamste grootschalige economische activiteit zijn in het land. Na een onstuimige en instabiele politieke periode Rene Preval en militaire interventies lijken we nu een relatief rustige periode mee te maken met Martelly. De samenwerking met betrekking tot de traceerbaarheid van voedsel moet nog in context worden geplaatst wat de samenwerking betreft. Op landbouwgebied komt samenwerking. Interessant is voor SLM misschien de route Paramaribo-Haïti-Miami, maar dit bedrijf moet bekijken of het dit wel aankan met de zovele vertragingen die het kent. Opmerkelijk is ook de mogelijkheid die geboden wordt voor seizoenarbeiders in de landbouw. De Surinaamse regering stimuleert geen nieuwe generatie agrarische werkers, dus zou voor agrarische ondernemers voor de korte termijn deze arbeiders van nut kunnen zijn. De komst van Martelly moet wellicht niet vanuit een economische bril worden bekeken, maar meer vanuit een geopolitieke. Hechtere banden in de regio kunnen voordelen opleveren op internationale fora. Het bezoek van Martelly heeft ons wel eraan herinnerd dat een aantal mensen geruisloos in de Surinaamse samenleving is kunnen opgaan door hard werken en via onderwijs van kinderen. En dat zijn de burgers die afkomstig zijn uit het land van Martelly oftewel Sweet Micky zoals hij eerder bekend was als artiest.
