Maar liefst 140 landen hebben in januari 2013 overeenkomst bereikt met betrekking tot een verdrag dat specifiek het gebruik van kwik aan banden zal leggen. Kwikgebruik is een heel actuele issue in Suriname. In het stedelijk gebied is op de meest onverwachte plaatsen de lucht vervuild. Voorts wordt al jarenlang het (grond)water en de lucht in het binnenland vervuild door kwik bij kleinschalige en grootschalige goudwinning. De regering van Suriname is al jaren niet in staat om het onderkende probleem als een prioriteit op de politieke agenda te zetten. Suriname behoorde niet tot de 140 landen die het zogenaamde Minamata Verdrag hebben aangenomen, Barbados, Guyana, Belize, Jamaica, Antigua, Haïti en Bahamas wel. Deze mijlpaal is ongemerkt aan ons voorbij gegaan. Merendeels werd voor de Caribbean middels Grulac (Latijns Amerikaanse en Caribische Groep) het woord gevoerd. Het verdrag zal vanaf oktober 2013 open zijn voor ratificatie. Suriname zal vanaf oktober ook de vrijheid hebben om toe te treden tot het Minimata Verdrag. Het toezichtmechanisme en de daaraan verbonden fondsen en technische programma’s kunnen ons dan helpen om de doelen van dit verdrag op nationaal niveau te helpen realiseren. Het verdrag zal een specifiek forum creëren waarin Suriname kan putten uit ervaringen van andere landen en wellicht in een Zuid-Zuid-relatie versneld kan werken aan het bereiken van de kwikdoelen. Kwik is een voorname bron van vervuiling in Suriname. Het heeft de aandacht van de missies alhier van alle Westerse landen. De bereidwilligheid om samen te werken op het gebied van kwikvervuiling wordt altijd kenbaar gemaakt door de missies alhier. De inhoud van de aangenomen conventie, op sommige onderdelen vrij technisch, komt in hoofdlijnen op het volgende neer. De goudkoorts wordt door de VN gezien als de hoofdoorzaak van de wereldwijde groei van de kleinschalige goudmijnbouw, waarbij overdadig kwik wordt gebruikt. Afval en uitstoot van zulke operaties en door steenkool gedreven energiestations vertegenwoordigen het leeuwendeel van de kwikvervuiling wereldwijd. Werkers en hun gezinsleden in deze sectoren worden blootgesteld door kwik o.a. door het inhaleren van kwikdampen en het consumeren van vervuilde producten uit de natuur. Kwik uit deze kleinschalige operaties wordt geloosd in riviersystemen, waardoor vissen en de gerelateerde voedselketen worden besmet en uiteindelijk ook de mens. In het algemeen zullen de regeringen door ratificatie van het Minimata Verdrag zich verbinden om het gebruik van kwik door kleinschalige mijnbouwers te reduceren. Landen waar kleinschalige goudwinning voorkomt, zullen verplicht worden een nationaal (actie)plan op te stellen binnen 3 jaar, nadat voor hun het verdrag in werking treedt. Het uiteindelijk doel zal zijn het compleet elimineren van het misbruik van kwik op deze wijze. Landen zullen gedwongen worden om de bewustwording van de burgerij te bevorderen in alle gangbare talen en actief het gebruik van kwikvrije methodes om bijvoorbeeld goud te winnen te bevorderen. Het verdrag merkt de import van kwik en het misbruik daarvan als schadelijk voor de menselijke gezondheid. In dit kader achtte het verdrag de overdracht van technologie en financiële en technische ondersteuning van essentieel belang. Het verdrag zal bij de implementatie en de monitoring vanuit de VN leiden tot specifieke aandacht voor ontwikkelingslanden als het gaat om technologie en financiering. In het verdrag zullen ontwikkelde landen zich verbinden aan het financieren van fondsen gericht op capaciteitsopbouw en andere vereisten van ontwikkelingslanden als het gaat om uitvoering van het verdrag. Interessant in het verdrag zijn de bepalingen aangaande de kleinschalige mijnbouw die vanwege de elementen van individualiteit, kleinschaligheid qua ondernemingsorganisatie en de omvang van de kapitaalinvestering en de productie helemaal lijkt op onze situatie. Het verdrag zal landen opdragen om de kwikroute, van productie tot export, import, verhandeling en gebruik te identificeren. Als basisuitgangspunt zal het verdrag de import en export van kwik verbieden met strak omschreven uitzonderingen en daarbij behorende monitoring. Ook het gebruik van kwik bevattende goederen en het ontwerpen van nieuwe producten met kwik bevattende stoffen zal worden ontmoedigd. Nadat de landen die kampen met kleinschalige goudmijnbouw hun kwikactieplan hebben ingediend, zal steeds om de 3 jaar de vorderingen worden geëvalueerd op internationaal niveau en daarna gepubliceerd. Interessant is ook de bepaling die de landen zal verplichten om besmette/vervuilde gebieden te identificeren en te markeren. Dat zal voor regeringen die het probleem officieel niet onderkennen of geen prioriteit daaraan geven het moment zijn waarop ze verplicht zullen worden om de vervuiling officieel te erkennen en dat naar de VN door te geven. Als landen daartoe nalatig blijven, zullen andere actoren waaronder de civil society in de gelegenheid zijn om hun bevindingen en metingen hierover door te sturen naar het toezichthoudend orgaan. Het verdrag is 4 jaar in onderhandeling geweest in januari 2013 hebben 140 landen, een significant deel van de internationale wereldgemeenschap met alle grote landen erbij een overeenkomst bereikt over de inhoud van het verdrag. Deze internationale overeenkomst behandelt in het verlengde van o.a. de Basel Conventie een aangelegenheid die ons zeer na aan het hart ligt. De kwikissue moet hoger op de Surinaamse politieke agenda. Ratificeren van het Minimata Verdrag zal Suriname helpen om de kwikproblematiek in Suriname sneller te helpen oplossen. Het verdrag zal vanaf oktober 2013 gereed zijn voor ratificatie. De Minamata Conventie is genoemd naar een stad in Japan waar er ernstige gezondheidsproblemen ontstonden onder de bevolking als gevolg van kwikvervuiling in de jaren ‘50 van de 20ste eeuw.
