Opvallend in de planning van 2013 die gisteren aan DNA is aangeboden, is dat ontvangsten van de Staat vanwege een donatie of lening in het begrotingsjaar 2013, in tegenstelling tot 2012, nihil is vanuit Nederland, maar ook uit het Europees Ontwikkelingsfonds (EOF). Voor Nederland was in 2012 gepland 29.5 miljoen SRD als een donatie. Er is geen dus geen Nederlands geld meer op de begroting. Dit betekent dat in principe de Surinaamse regering waarschijnlijk voor het eerst een sociaal-maatschappelijk beleid zal uitvoeren zonder Nederlands geld. Dat is een unieke situatie. Er is geld voorlopig in voldoende mate beschikbaar, wordt vaker gezegd. Maar tegelijkertijd hebben we ook, zoals nagenoeg elke regering, geld nodig. Er is ruimte dat gefinancierd wordt uit Nederland, maar Suriname wil het kennelijk niet meer. Tot de zeer weinige zaken waarmee Nederland nog iets te maken heeft met het overheidsbeleid, behoort geld en Suriname wil dit niet. Uit het EOF was er een donatie gepland voor 40.8 miljoen SRD in 2012. Van de IDB was in 2012 als ontvangst gepland 144.5 miljoen SRD, in 2013 is IDB de grootste lener van geld met SRD 208.5 miljoen. In 2012 was dat China met 269.5 miljoen SRD, met SRD 158.2 in 2013 op de tweede plaats. In 2013 zijn de verwachte bestedingen uit de gesloten leningen met SRD 334.4 miljoen afgenomen ten opzichte van 2012. De leningen zijn gesloten met de Inter-American Development Bank (IDB) en Agence Francaise de Developpement (AFD) en met bevriende naties zoals China en India.
Voor het dienstjaar 2013 zegt de regering te streven naar randvoorwaarden voor de burger voor basisbehoeften zoals huisvesting en toegang tot onderwijs en gezondheidszorg. In lijn met herhaalde waarschuwingen vanuit het IMF stelt de regering dat economieën die sterk afhankelijk zijn van de export van grondstoffen in de mijnbouwsector, negatieve fluctuaties van de wereldmarktprijzen directe navenante fluctuaties in de inkomsten van de Staat zullen veroorzaken, met alle negatieve gevolgen van dien. De regering wil paraat zijn voor het geval er veranderingen optreden op de delfstoffen marktcondities. Inmiddels is een aantal keren herhaald in de media dat voor 2013 in totaal aan allerlei overheidsontvangsten is begroot op SRD 5.1 miljard. In 2013 zal aan apparaatskosten en de beleidsprogramma’s SRD 5.8 miljard worden uitgegeven. Het begrotingssaldo van 2013 komt naar verwachting uit op een tekort van 4.1% van het bbp. Positief is de ontwikkeling op de betalingsbalans. Tot en met medio 2012 is een surplus geregistreerd van circa US$ 96 miljoen. De internationale reserves zijn toegenomen tot een bedrag van US$ 905,3 miljoen. De gemiddelde inflatie voor 2012 is voorlopig geschat op 4.9%.
Over de belastinghervorming werd door de vorige regering gesproken en ook door deze. Ook interessant omdat de kleine man de verschuiving van de belastingdruk van de directe belastingen naar de indirecte belastingen als positief zal ervaren. Zover zijn we echter nog niet. Jaren achter elkaar worden de voornemens aangekondigd zonder implementatie. De tarieven van de loon- en inkomstenbelasting zullen worden verlaagd. Zal dat in 2013 gebeuren? De indirecte belastingen wordt vervangen door de BTW (Belasting op Toegevoegde Waarde). Voor het dienstjaar 2013 zijn de totale overheidsuitgaven begroot voor SRD 5.793.7 miljoen. Dat betekent een stijging van SRD 349.3 miljoen ten opzichte van 2012. De totale geraamde uitgaven worden uitgesplitst in apparaatskosten en beleidsprogramma’s. De apparaatskosten die betrekking hebben op het personeel en de overige operationele en vaste kosten zijn in 2013 begroot voor SRD 2.009.6 miljoen, in vergelijking met 2012 een stijging van SRD 180.5 miljoen (9.9%). De personeelskosten bedragen SRD 1.361,4 miljoen oftewel 67.8% van de totale geraamde apparaatskosten. In de apparaatskosten zitten ook materiële kosten (SRD 467.2 miljoen), subsidies en bijdragen (SRD 29.0 miljoen), aanschaffingen (SRD 152.0 miljoen).
De verandering en het echte regeren van het land in sociaaleconomisch opzicht heeft echter te maken met ‘de beleidsprogramma’s’ die zijn begroot voor SRD 3.784.2 mln. De programma’s/projecten die opgenomen zijn in de beleidsprogramma’s zullen voor het grootste deel gefinancierd worden door eigen middelen (SRD 3.296.8 miljoen). Daarna volgt als belangrijkste financieringsbron de leningen (SRD 479.6 miljoen). Afgezet tegen de financiering uit eigen middelen zijn de schenkingen nietsbetekenend: slechts SRD 7.8 miljoen. In
vergelijking met 2012 is er een daling van de overheidsuitgaven met SRD 170.2 miljoen oftewel 4.7%. Deze daling schrijft de regering toe ‘aan het beleid om een meer realistische begroting op te stellen’.
Met 17% geeft Sozavo het meeste geld uit aan beleidsprogramma’s, gevolgd door de ministeries van Openbare Werken (16.6%), Financiën (15%) en Binnenlandse Zaken (13%). De rest van de ministeries hebben een aandeel van minder dan 11%. Waaraan ligt het grote aandeel van Sozavo? De regering geeft zelf aan dat het komt door nieuwe beleidsprogramma’s met name het sociaal programma genaamd “Bromki fu tamara” (BFT) onder het Conditional Cash Transfer (CCT), financiële bijstand aan mensen met een beperking en sociaal zwakke huishoudens en bouwsubsidie. Hierbij moet worden opgemerkt dat de middelen rechtvaardig worden besteed. Bij de ontvangsten zijn de belastinginkomsten voor 2013 geraamd op SRD 3.457.2 miljoen. Daaruit is de directe belasting SRD 1.687.0 miljoen en indirecte belastingen SRD 1.770.2 miljoen. In vergelijking met 2012 is er een stijging van SRD 623.4 miljoen. Deze stijging is toe te schrijven aan de belastingverhogende maatregelen, met name de introductie van de BTW (Belasting op Toegevoegde Waarde) en de goudbelasting. Zal de BTW in 2013 een feit zijn?
Boven staan zo’n beetje de meest relevante cijfers betreffende de plannen ontvouwd gisteren en straks verder te behandelen. De verschuivingen zijn duidelijk en bij de inkomsten moeten wij realistisch zijn, vooral de punten die steeds herhaald worden. Belangrijk is dat de gevoeligheid van de economie steeds wordt onderkend.
