De Werkgroep Herstructurering Huisvestingssector en het Management Team Huisvesting heeft zeer terecht het initiatief genomen om het huisvestingsplan inzichtelijk te maken voor de belastingbetaler die een deel van het project financiert, maar ook de directe belanghebbende/geïnteresseerde woningzoekende. Evenwel moet het duidelijk zijn dat het lanceren van de website niet gelijk staat met het begin van de uitvoering van de huisvestingsplannen. Intussen zitten we al min of meer op de helft van de regeerperiode en er is beloofd om in de orde van 18.000 woonmogelijkheden op verschillende niveaus ter beschikking te hebben. Voordat wij overgaan tot de bespreking van het regeringsplan zelf, moet de aandacht van de regering gevraagd worden voor het aandeel van het particulier initiatief bij het verschaffen van huurwoningen. Op korte termijn kan in het nijpend tekort van woningen enige verlichting komen als de drempel om te verhuren lager wordt voor huurders. Er is thans een huurbeschermingswet die de belangen van de huurder dient. Het nut van deze wet miskennen wij niet. Echter moet het weer niet zo zijn dat huurders jaren nog in een huis blijven dat bijvoorbeeld de verhuurder voor eigen gebruik wil aanwenden. Er zijn soms heel vervelende gevallen die een slepend karakter krijgen en bij de rechter belanden. Dat duurt wel eens een tijdje. Een opzegtermijn is hemaal in te denken en rechtvaardig. Maar een huurder moet op termijn wel uit een huis te zetten zijn. De praktische problemen die de huurbeschermingswet met zich brengt, maakt dat er een vrees is bij huisbezitters. Het gevolg is dat veel huizen in Suriname langdurig leeg staan, terwijl ze verhuurd hadden kunnen worden. Duizenden burgers zouden dan minimaal voor de middenlange termijn voorzien zijn van een woonruimte. De huurbeschermingswet brengt praktische problemen met zich mee. Als overbrugging naar huizenbezit toe, zou de Staat voor zichzelf bijvoorbeeld ook appartementen moeten hebben en dit verhuren aan burgers die in woningnood verkeren.
Wat het huisvestingsplan van de regering betreft is het opgevallen dat het aantal van 18.000 niet meer wordt genoemd. Men praat nu over ‘een groot aantal woningen voor woningbehoeftigen ….over het gehele grondgebied van het land’. De werkgroep moet o.a. een ‘herstructureringsplan’ presenteren voor de Huisvestingssector. Aan dit plan wordt de laatste hand gelegd zegt de werkgroep. De herstructurering van de huisvestingssector heeft als doel om de overheid een nieuwe rol te laten vervullen, hetgeen dus tegelijkertijd impliceert dat de burger zich ook in een andere rol moet schikken. Kennelijk zal het gaan om de eigen verantwoordelijkheid en inbreng van de betrokken burger in nood. De werkroep heeft het over ‘het actief faciliteren van huisvestingsinitiatieven, die door actoren binnen de gemeenschap worden uitgevoerd.’
De overheid zal niet meer zelf woningen bouwen en toewijzen, maar de sector richting geven via wetgeving en transparante mechanismen. De controle en monitoring zullen door een bij wet in te stellen Huisvestingsautoriteit worden uitgevoerd. Deze autoriteit is al een poosje geleden aangekondigd, maar bestaat nog niet, het functioneert nog niet. Op die manier kan in de behoeften van vooral de lagere en middeninkomensgroepen worden voorzien en de ontwikkeling van gezonde en veilige woonbuurten worden bevorderd. In het huisvestingsprogramma wordt voorts, naast de autoriteit veel verwacht van woningbouwcorporaties. Deze moeten nog opgezet worden en de burgerij moet aangetrokken worden met werkende voorbeelden. Dat zal nog een aantal jaren duren. Ook moet de hypotheekbank nog worden opgezet. Met dit concept van woningbouwcorporaties en langdurige hypotheken heeft Nederland veel ervaring. Die deskundigheid zou via de Surinaamse diaspora aldaar gebruikt kunnen worden.
De website die de werkgroep recent heeft gelanceerd, bevat veel informatie en neemt transparantie inderdaad serieus. Echter moet het besef wel aanwezig zijn dat de mogelijkheid om online informatie te halen, niet overal een oplossing is.
De transparantie over criteria zal met zich meebrengen dat er een verwachtingspatroon zal ontstaan van eerlijke kansen zonder aanzien der persoon. Nu weten wij niet of de regering en de overheidsadministratie reeds zo ver zijn. Er wordt aangegeven dat bij de toewijzing van koopwoningen gebruik wordt gemaakt van het cliëntenbestand van de Stichting Volkshuisvesting (SVS). Allereerst vindt een sociale screening plaats door de SVS. Hierna volgt de financiële screening door de Surinaamse Postspaarbank en de Suritrust. Per juli 2012 zijn 8.508 registratieformulieren van woningzoekenden door de Stichting Volkshuisvesting doorgestuurd naar de banken. Hiervan zijn intussen 1.435 financieel goedgekeurd. Aanvragen worden niet goedgekeurd indien het inkomen niet toereikend is en er o.a. geen vast dienstverband is. Wat het laatste betreft weten wij nu ook waarom er een verhoogde interesse is bij werkzoekenden naar een baan binnen de overheid. De private sector biedt geen duurzame banen meer en maakt veel gebruik van contractors. Hoeveel nieuwe betreders van de arbeidsmarkt zullen een woning kunnen kopen? Interessant is dat de overheid in een aantal verkavelingsprojecten nu zelf participeert zoals Waterland, Leiding 10A en Julianaweg die 220 woningen behelzen. Dat kan aan de ene kant kostendrukkend werken en aan de andere kant meer garanties bieden voor een eerlijke behandeling voor kopers.
Te Hanna’s Lust, een project dat 37 hectare omvat, zijn al 112 woningen opgeleverd. Een andere groep van 354 woningen staan in de planning. Op Hanna’s Lust zijn al voorbereid de gestapelde en geschakelde woningen. Dit moet dus nu in de uitvoering gaan. In een samenwerking met China staat een financiering van 1.000 woningen. De eerste 500 woningen zullen verrijzen te Richelieu, Commewijne. Dalian zal deze woningen bouwen: minimaal 50% van de arbeiders en de materialen zullen afkomstig zijn van Suriname. Het LISP is betrokken bij het woningbouwprogramma. De subsidie vanuit LISP maakt het af te lossen bedrag bij een hypotheek makkelijker, maar hoeveel zal dat beïnvloeden, is de vraag.
De woningnood zorgt voor stagnatie bij de gezinsvorming. De regering heeft een belofte gedaan en zal vol gas moeten zetten om deze na te komen. Maar daarbij moet men wel erop letten dat elke Surinamer gelijke kansen krijgt en dat bepaalde burgers niet worden uitgesloten. Het gaat immers om staatseigendommen, staatsmiddelen en belastinggeld.
