Voorzitter Dharm Mungra van de Stichting Gevallen Helden 1902 reageert opgelucht wanneer het hem ter ore komt dat de basis wordt gelegd om duidelijkheid te brengen rond het mysterie van het massagraf op oud-plantage Marienburg. De motor achter het hele gebeuren is de archeoloog Ben Mitrasingh. De stichting pleit al jaren voor duidelijkheid in deze kwestie. Het is nog steeds een raadsel waar het graf ligt waarin de 16 geëxecuteerde contractarbeiders massaal zijn begraven. De stichting die een monument ter ere van de 16 gevallen helden heeft geplaatst op het terrein, herdenkt jaarlijks het voorval met bloemstukken. ‘Wij blijven onderkennen dat zij met een rechtvaardige strijd bezig waren.’
Volgens Mungra is dit stukje van de geschiedenis een zwarte bladzijde. Er wordt slechts gegist over wat zich allemaal heeft voltrokken. De directe aanleiding voor de opstand van de contractarbeiders werd altijd verzwegen. Deze is namelijk dat de toenmalige directeur van de plantage zich had vergrepen aan één van de vrouwen van de arbeiders. Dit mondde uit in een gevecht waar de directeur het leven liet. De 16 arbeiders werden daarna ook van kant gemaakt. De arbeiders waren de uitbuiting en de onderbetaling al beu. De daad van de directeur was de druppel die de emmer deed overlopen.
Het zoeken naar het massagraf zal beslist geen gemakkelijke taak zijn. Zo hebben de toenmalige regeerders ongebluste kalk, een bijtende stof, gesmeten over de lichamen om de sporen zo veel mogelijk weg te wissen. Volgens Mungra is speciale apparatuur en deskundigheid vereist om na te gaan waar het graf ligt. Gebruik kan worden gemaakt van bepaalde stralen om te kunnen achterhalen waar zich resten van het menselijke lichaam bevinden. Dit vergt deskundigheid uit het buitenland en veel financiën, meent de voorzitter van de stichting. ‘Maar we zijn blij en voelen ons opgelucht dat er een plan komt om te achterhalen waar het graf precies ligt. Want dat zijn wij verschuldigd aan onze voorouders.’
Asha Gajadien-Bhagwat
