Waarop moeten wij ons focussen als wij het hebben over de macht van media? Op welke manier staan wij onder invloed van de massamedia en hoe bewust zijn wij hiervan? Vaak is het de regering of zijn het de politici die onder druk staan van media of is het dat de media worden ingezet de samenleving te manipuleren; maar nu keren de zaken zich om. Door de opkomst van de mediarevoluties z.a. internet , facebook , twitter etc. zijn mensen vrij eigen keuzes te maken uit het media- aanbod. Het internet heeft in de loop der jaren de wereld getransformeerd tot een Global Village, een communicatienetwerksysteem. Het is een totaal wereldmedium van video, audio en tekst met daarbij nog een eigen mening. Alle traditionele media verliezen steeds meer hun invloed met de komst van internet. Gelet op deze mediarevolutie kan gesteld worden dat zij niet alleen de techniek van de communicatiemiddelen hebben verbeterd , ook de kwaliteit en de invloed van de wereldburger in de media is gestegen. De media zijn steeds machtig geweest, maar vooral in de 20ste eeuw heeft het een evolutie ondergaan tot een vierde macht naast de andere drie traditionele machten. Een belangrijk fenomeen in de vorige en deze eeuw is de beeldvorming over de relatie tussen de Main Stream Media en internationale conflicten, oorlog en burgeroorlog. De meeste mensen in de wereld realiseren zich niet dat de massamedia onze meningen en kennis over de wereld sterk beïnvloeden o.a. over vijand, terrorist, oorlog of militaire interventie, nationale en internationale conflicten en de geopolitieke invloed . In het boek “Beyond the UN Charter” (2008) beschrijft Leon Wecke hoe belangrijk beeldvorming is bij het definiëren van de vijand/terrorist en voor de legitimering van een oorlog/ militaire interventie binnen een staat. De foto in de massamedia van een naakt meisje in 1973 dat schreeuwend wegvlucht na het napalmbombardement in Vietnam of de foto een clusterbom in een bunker in Irak tijdens de eerste Golfoorlog waarbij tientallen vrouwen en kinderen om het leven kwamen, hebben tot gevolg gehad dat deze conflicten vrijwel onmiddellijk zijn beëindigd. Het is slechts een van de iconische oorlogsbeelden die op ons collectieve netvlies gebrand staat. Maar hoe ontstaan nationale of internationale conflicten? Wie bepaalt wat er in de media komt? En wat is de invloed van de media op de conflicten zelf? Het hele idee van oorlog en de door de media gedreven geopolitieke gevolgen ervan is al eeuwen in de genen van de mensheid vastgelegd. Een oorlog kan globaal zijn oorsprong hebben in drie varianten: op het niveau van de mens, het niveau van de staat of het niveau van het internationaal systeem. Het niveau van de mens ‘minds of men’ variant gaat uit van de veronderstelling dat, oorlog (burgeroorlog) een probleem is van mentale hygiëne. Oorlog is een probleem van angst, onkunde, wanbegrip, mispercepties over de verdeling van macht, de welvaart en communicatiestoornissen tussen volkeren en etnische groepen. De remedie op dit vlak wordt gezocht in rationele voorlichting, morele solidariteit, ‘brotherhood of man’, universele symbolen, taal en ideologie en betere communicatie systemen. De recente burgeroorlog (De Arabische Lente ) in de staten van Noord-Afrika (Tunesië, Libië, Egypte) en thans Syrië zijn voorbeelden hiervan. De Main Stream Media werden bij deze conflicten als troef gebruik om een negatief beeld van de politieke leiders te publiceren en de strijd voor democratisering. De burgers van Libië hebben duur moeten betalen voor democratisering, 30.000 doden en 9.000 luchtdoelraketten die de totale infrastructuur hebben vernietigd. Daarnaast kan een demografische onevenwichtigheid o.a. factoren als bevolkingsdruk , mobiliteit, dichtheid , generatieconflicten en bevolkingsexplosie als cultureel ecologische factor tot gevolg hebben dat een oorlog wordt uitgelokt met andere staten of dat de bevolking overgaat op roofoorlog, kolonialisme en imperialisme. Deze variant van oorlog is het gevolg van een ongelijkmatige bevolkingsgroei; een surplus van jonge volwassen mannen heeft tot gevolg politieke onrust en geweldcriminaliteit. In de geschiedenis van Europa na de 15de eeuw loopt deze variant van oorlog als een rode draad door het geheel. Een derde variant van oorlog op het niveau van de mens is de uitgestelde kindermoord. De oorlog wordt door de ene generatie veroorzaakt om de jongere generatie daarbij te laten sneuvelen. b.v. de oorlog tussen de Joden en de Palestijnen en de oorlog in Kashmir. De variant van een oorlog op het niveau van de staat heeft samenhang met de visie van het Darwinisme. Deze visie gaat uit van de overleving van de sterkste soort in het milieu. De staat wordt geassocieerd als te zijn een geografisch organisme : groeit uit door macht en vitaliteit, verschrompelt en sterft af. Het gevolg hiervan is de expansiewet. Uitbreiding van het territorium van de staat is een dynamisch groeiproces. b.v. het kolonialisme van het Ottomaans rijk en West- Europa , de expansie van het communisme in de voormalige USSR en de illusie van de Nazi-staat Duitsland in de Tweede Wereldoorlog, welke gelukkig niet werd gerealiseerd. Bij deze variant gaan staten er toe over belangrijke strategische territoria van andere staten te annexeren. Zwakke staten worden door de grote geannexeerd b.v. de macht van de twee supermogendheden tijdens de “Koude Oorlog eind vorige eeuw. De meeste oorlogen in de afgelopen vijf eeuwen waren territoriale twistpunten. De huidige trend van deze vorm van oorlog wordt voortgezet door economische en machtspolitieke motieven; controle van aardolie olie, status, macht invloed, etc. (wordt vervolgd op dinsdag 28 augustus).
Hein Raghoebar M.Sc.
