In Kruithuis 1740 in het Openluchtmuseum Fort Nieuw Amsterdam is het nu nog stil. Maar over een paar dagen worden hier verhalen verteld: Surinamers, mannen én vrouwen, die in de Tweede Wereldoorlog als militaire vrijwilligers overzee gingen, delen hun herinneringen, in woorden en beelden, omlijst door voorwerpen. Op vrijdag 10 augustus a.s. om 10:30 uur is het museumcafé van het Openluchtmuseum de ontmoetingsplek voor Surinaamse oorlogsveteranen. Dan wordt het boek ‘Teken en zie de wereld’ gepresenteerd, een uitgave van KITPublishers. En de documentaire ‘Opdat wij niet vergeten’ van Fawaka Creations beleeft zijn première. Beide producties omlijsten de openstelling van de expositie ‘Opdat wij niet vergeten’. In 2011 schonk de Federatie van Oud-strijders en Ex-militairen in Suriname haar collectie aan de Stichting Openluchtmuseum Fort Nieuw Amsterdam (SOFNA). Voorwaarde voor de aanvaarding van de schenking was deze collectie in een permanente expositie te tonen. SOFNA accepteerde de schenking die bestaat uit foto’s en enkele voorwerpen: een slaapmatje, een kompas, lintjes, een legerjasje, een sabel. Er is meer, vertellen de heren Dest en Van Russel van de Federatie. Maar die soms zeer dierbare dingen liggen nog bij mensen thuis, of bij de weduwen of de kinderen. Het blijkt voor sommigen moeilijk te zijn om er afstand van te doen. Dat is te begrijpen, het zijn tastbare getuigenissen van een ingrijpende periode in het leven van de toen jonge Surinamers. De expositie kreeg de titel: ‘Opdat wij niet vergeten’. En wie luistert naar de verhalen, begrijpt waarom. Voor de gelijknamige documentaire interviewde Dave Edhard van Fawaka Creations enkele veteranen over de keuzes die ze maakten en waarom, hoe de oorlog hun leven heeft veranderd. Wie de documentaire bekijkt, kan misschien een heel klein beetje invoelen wat oorlog met mensen doet. Daarom is het belangrijk om niet te vergeten.
Bij de herdenking van de oorlogslachtoffers op 4 mei 2012 had de voorziiter van de Federatie dhr. Fred van Russel, de eer het boek ‘Teken en zie de wereld’ van de auteur Jules Rijssen te mogen overhandigen aan de oud-strijders en ex-militairen of aan hun familie, nog voor de officiële presentatie. In het boek staan 37 verhalen met foto’s, herinneringen van Surinaamse mannen en vrouwen die als vrijwilligers en dienstplichtigen werden uitgezonden overzee in de Tweede Wereldoorlog en in de Korea-oorlog. Wie waren die militaire vrijwilligers? Wat gebeurde er met hen op de slagvelden? Hoe heeft die oorlog hun jonge levens direct beïnvloed? Wie waren de Surinamers die in Nederland in het verzet gingen? Welk effect had de Koreaanse oorlog op die jongens die na hun Nederlands-Indië-ervaring voor nog een ‘tour’ bijtekenden? Hoe hebben de ervaringen het verloop van hun verdere leven beïnvloed?
Het boek is opgedragen aan alle Surinamers die niet terugkwamen van de oorlog. Op 4 mei jl. tijdens de herdenking bij het Monument voor de Gevallenen gaf de heer Van Russel aan dat herdenking alleen niet genoeg is. Er moet meer bekendheid en waardering komen voor wat de veteranen hebben gedaan in de oorlog. Een bezoek aan Kruithuis 1740 kan hieraan bijdragen en is dan ook een must, voor alle Surinamers, jong en oud.
