‘We zijn hier in Suriname gewend om alleen onze vinger op te steken zonder dat we onze mond openmaken. Op deze manier wordt het standpunt van de partij vertolkt.’ Zo reageert bestuurskundige August Boldewijn op de goedkering van de terugroeping van de BEP-assembleeleden Diana Pokie en Waldi Ajaiso door het Centraal Hoofdstembureau (CHS). “Het democratisch gehalte binnen politieke partijen is heel zwak in Suriname wanneer de situatie van Poki en Ajaiso beter in ogenschouw wordt genomen. In Europa en Amerika hebben volksvertegenwoordigers alle vrijheid om hun eigen standpunt te vertolken, ook al wijken deze af van het partijstandpunt. Ze moeten het wel goed motiveren en zich verantwoordelijk opstellen voor hetgeen zij aangeven.’ Door het besluit van het CHS vreest Boldewijn dat assembleeleden niet meer kritisch zullen zijn. ‘Ze zijn namelijk monddood gemaakt door het besluit van het CHS.’
Boldewijn meent dat de terugroeping ingewikkeld is, omdat het royement waarop deze gebaseerd is, bij de rechter wordt aangevochten. De rechter heeft nog geen uitspraak gedaan. ‘Indien de rechter in het voordeel van de twee politici beslist, wil dat zeggen dat ze niet geroyeerd zijn en dus weer toegelaten moeten worden tot het parlement.’ Het CHS moest volgens de wettelijke bepalingen binnen 14 dagen een besluit nemen en dus niet wachten op een rechterlijke uitspraak.
Boldewijn stelt dat indien wordt aangenomen dat het parlement nu twee assembleeleden minder telt, de parlementsvoorzitter binnen 30 dagen de twee opengevallen plekken, moet doen invullen. Indien hierna de rechter in het voordeel beslist van Poki en Ajaiso, moeten de twee nieuwe assembleeleden plaatsmaken. ‘En dat gaat heel vervelend zijn.’ Boldewijn stelt voor om aanpassingen te plegen in de wetgeving zodat het antwoord van de rechter even afgewacht kan worden alvorens twee nieuwe leden toe te laten tot het parlement.
De terugroepwet is voor het eerst toegepast in Suriname. Boldewijn plaatst vraagtekens omtrent de reden van het royement door de partij van de twee leden. Nagegaan moet worden of het royement wel terecht is geweest en gebaseerd is op wettelijke bepalingen. ‘En of de twee assembleeleden uitgenodigd waren op die bewuste vergadering waar het royement is bepaald en/of zij de mogelijkheid hebben gekregen zich te verweren. Poki en Ajaiso zijn niet overgelopen naar een andere politieke partij. Integendeel hebben ze altijd aangegeven lid te zijn van de BEP.’ Ze waren het wel niet mee eens dat de BEP zich terugtrok uit de A-Combinatie. ‘Kan je iemand op grond hiervan royeren uit een partij? Eveneens is van belang welke steekhoudende argumenten zijn gehanteerd om aan te geven dat de BEP zich terugtrekt uit de A-Combinatie. En of het wel van belang was dat deze handeling werd gepleegd.’ Boldewijn vindt dat de twee assembleeleden het recht hadden om aan te geven dat zij tegen de terugrekking van de BEP uit A-Combinatie zijn. ‘Als politicus mag je altijd aangeven wanneer je het niet eens bent met zaken.’ De bestuurskundige vindt het absurd dat leden op grond hiervan geroyeerd worden.
Het gevaar bestaat dat politici door de hantering van de terugroepwet, monddood gemaakt worden. Het gevolg hiervan zal zijn dat ze heel voorzichtig zullen omgaan met het innemen van standpunten. Politici hebben het recht om zich kritisch uit te laten over allerhande zaken. In het parlement moeten zij debatteren overeenkomstig hun geweten. ‘Verandering van situatie doet spreken. Je moet vernieuwende ideeën hebben ongeacht of deze indruisen tegen de idealen van je politieke baas. Dit is de beleving van de democratie, we moeten niet vergeten dat we in een democratische rechtsstaat leven.’
Asha Gajadien-Bhagwat
