- 1. INLEIDING
In de twintigste eeuw heeft de Verenigde Staten van Amerika, (VS) op basis van zijn economisch financiële- en militaire macht, zowel regionaal als mondiaal grote invloed uitgeoefend. In de 21ste eeuw vinden, mede als gevolg van globalisatie, informatietechnologie, de opkomst van groei economieën en niet statelijke actoren, fundamentele veranderingen plaats in de regionale en mondiale machtsverhoudingen. Deze ontwikkelingen leiden volgens de Nederlands Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid (WRR) ertoe dat thans sprake is van een “hybride wereld”.
Hiermede wordt bedoeld dat enerzijds de interstatelijke relaties, de geopolitieke ordening, onderhavig is aan een snelle multipolaire herschikking en anderzijds, parallel aan de interstatelijke relaties een “netwerk wereld” is ontstaan die zich kenmerkt door een grote toename van niet statelijke actoren zoals NGO’s, Actiegroepen 1) en andere groeperingen.
Een van de groei economieën namelijk China heeft vanwege zijn geografische ligging, bevolkingsgrootte, economisch potentieel en technologische capaciteit in het mondiale landschap een belangrijke plaats ingenomen.
De verwachting is dat binnen 15-20 jaar China, de Verenigde Staten zal voorbijstreven als de grootste economie in de wereld.
Wat betekent deze ontwikkeling voor de toekomstige machtsstructuren?
- 2. DE VS-CHINA BETREKKINGEN
Begin 2030 zal het aandeel van China in de mondiale gdp 20 procent bedragen tegenover 15 procent van de Verenigde Staten en het aandeel in de wereldhandel 15 procent, ongeveer twee maal als die van de VS.
Echter zal het per capita inkomen van China US$ 33000, ongeveer de helft van de VS zijn “ By 2030 China will be dominant whether one thinks gdp is more important than trade or the other way around”2).
Nu reeds blijkt dat, zonder het rijkste land te zijn, China een dominante positie heeft ingenomen. Met een valuta reserve van ongeveer US$ 3 triljoen oefent dit land, vooral op het gebied van soft power grote invloed uit in de Latijns Amerikaanse en Caribische regio alsmede in Afrika. China kan nu van Europese en Amerikaanse bedrijven eisen om hun technologie met Chinese bedrijven te delen.
Ziet de Verenigde Staten China als zijn grootste rivaal voor het geopolitieke leiderschap?.
De Verenigde Staten-China betrekkingen zijn complex. Over het algemeen bestaat in beide landen wederzijds strategisch wantrouwen.
In de Verenigde Staten wordt degelijk rekening gehouden met de opkomst van China als een welvarende en succesvolle mogendheid maar er heerst ook de opvatting dat de lange termijn strategie van China is om de Verenigde Staten als “preeminent power in Azië-Pacific te verdrijven.3)
In China bestaat daarentegen de vrees dat de Verenigde Staten allerlei activiteiten in de regio ontplooit om de opkomst van China als een grote mogendheid tegen te gaan.
“China’s greatest strategic fear is that an outside power or powers will establish military deployments around China’s periphery capable of encroaching on China’s territory or meddling in its domestic institutions.4)
Ofschoon beide landen wedijveren naar suprematie wordt in officiële kringen herhaaldelijk verklaard dat conflicten en spanningen moeten worden vermeden en gestreefd worden naar samenwerking op basis van wederzijdse belangen.
Noten:
- WRR Rapport 85 – Aan het buitenland gehecht
- Arvind Subramanian – The inevitable Super power
Foreign Affairs
September-October 2011
- Sussan Lawrence
Thomas Lim – US-China relations policy issues
– Congressional research Service
11-3-2011
- Henry Kissinger – The future of US-China relations
Foreign Affairs
Maart-April 2012
