De recente maatschappelijke ontwikkelingen gekenmerkt door ongebreidelde en ongecontroleerde prijsstijgingen zijn een bron van ernstige zorg. Vele gezinnen die in het afgelopen decennium een redelijk bestaan hebben opgebouwd, dreigen weg te zakken onder een onaanvaardbaar bestaansminimum. In principe wordt hiermede de kwaliteit van het leven danig aangetast. Hoe moet het een plichtsgetrouwe vader vergaan die ‘mindri mun’ niet de beschikbare geldmiddelen heeft om zijn gezin op degelijke wijze in levensonderhoud te voorzien. Wat gaat er om in het hoofd van een alleenstaande moeder die geen mogelijkheden ziet om de vele monden te vullen. De ontevredenheidsbetuigingen weerklinken uit alle hoeken van de samenleving en er wordt reikhalzend uitgezien naar de regering. Onze regering van de Republiek Suriname, die volgens een planmatig en samenhangend beleid toch in staat moet worden geacht om het getij te keren. Uiteindelijk gaat het in de politiek om die staatsordening en beleidsmaatregelen in samenhang te treffen waardoor elke burger optimaal kan deelnemen aan het economische, sociaal en cultureel leven. Het gaat om welvaart en welzijn voor iedereen. Daar schort er nu behoorlijk veel aan, de vele beloften ten spijt. Nuchter beschouwd moeten de beleidsvoornemens afgezet worden tegen de realisaties. Hoe is het gesteld met de economische groei in relatie tot een zekere mate van welvaartsspreiding? Hoe is het met de koopkracht ten opzichte van een jaar geleden? Hoeveel huizen zijn er gebouwd in het kader van het woningbouwprogramma? Hoeveel areaal rijst is geplant en wat is de opbrengst? Zijn wij op schema voor wat betreft het creëren van arbeidsplaatsen? Welke concrete innovatieve maatregelen zijn er genomen in het onderwijs en welke resultaten worden daarmede beoogd? Kunnen die realisaties cijfermatig worden aangegeven?
Wat is de kern van het probleem ?
De zorgwekkende maatschappelijke ontwikkelingen zijn niet het gevolg van een schrijnend tekort aan staatsmiddelen. De kwaliteit van het bestaan is aangetast. Wat ligt daaraan ten grondslag? Het gaat niet alleen om prijsstijgingen. Het betreft niet slechts een verminderd veiligheidsgevoel en een algemeen gevoel van onbehagen. Het gaat er niet alleen om dat de voorgenomen kruistocht tegen corruptie achterwege blijft. Het gaat er niet alleen om dat er teveel incidenten en schandalen plaatsvinden bij OW. Ook niet dat er nog steeds geen directeur van Onderwijs aangesteld kan worden, terwijl er immense problemen zijn in het onderwijs. Het gaat er niet alleen om dat het benoemingsbeleid veelal vraagtekens oproept. De opsomming is niet uitputtend maar geeft te denken. Wat is de essentie:
- De regering is tot nog toe niet bij machte gebleken om een samenhangend beleid effectief en efficiënt uit te voeren. Het onvermogen hiertoe zat al in de kiem verscholen. Het is een grote opgave om met de huidige coalitiepartners een eenheid te smeden en ook daadwerkelijk eendrachtig te werken aan een vlotte uitvoering. In herinnering wordt gebracht dat niemand minder dan de president zich bij verschillende gelegenheden verzuchtend heeft laten ontvallen dat de coalitiepartners geen ontwikkelingsvisie zouden bezitten. Het begunstigen van eigen partijloyalisten zou de belangrijkste drijfveer zijn. Toch kan volgens mij een falend regeerbeleid niet alleen in de schoenen geschoven worden van die coalitiepartners.
- Gebrek aan transparantie en vertrouwen. Goedbedoelde en algemeen aanvaarde projecten en beleidsuitvoeringen dreigen hun geloofwaardigheid te verliezen. Hoe mooi zou het niet zijn als de ordening van de goudsector verder gestalte krijgt en dat het kwikgebruik en de daarbij gepaard gaande gezondheidsdreiging en milieu schade een halt kan worden toegeroepen. Er zijn naar schatting 20.000- tot 30.000 mensen werkzaam in de small scale goldmining. De staatskas zou aanmerkelijk versterkt worden indien de ordening zou kunnen bewerkstelligen dat er ook daadwerkelijk belastingafdracht plaatsvindt. Het is jammer dat langzamerhand het vertrouwen afneemt door vermeende belangenverstrengeling van lieden die juist voor de ordening moeten zorg dragen.
- Gebrek aan inspiratie. Een bevolking moet onder alle omstandigheden perspectief zien. Dit is een constante opgave voor verantwoord leiderschap. Lage inkomensgroepen hebben het bijzonder moeilijk. De vele beloften hebben een hoog verwachtingspatroon geschapen en de teleurstelling is begrijpelijk. De euforie en geestdrift hebben echter plaatsgemaakt voor geklaag en ontevredenheid. De harde realiteit heeft een domper gelegd op het vooruitzicht tot welvaart en welzijn. Toch zijn er nog lichtpunten. Inspirerend politiek leiderschap is vooralsnog uitgebleven.
- Onzekerheid m.b.t. structurele maatregelen. Het gonst van de geruchten over een op handen zijnde reshuffling en ontheffing oftewel van ministers. De meest uiteenlopende meningen worden gehoord. De dagbladen staan er bol van en de speculaties nemen toe. Er is nog steeds geen duidelijkheid verschaft door de President. Dit leidt tot knagende onzekerheid op de ministeries. Het is van belang dat de institutionele capaciteit op de ministeries toeneemt. Reshuffling is geen doel maar zal hooguit een onderdeel zijn van noodzakelijke structurele maatregelen nadat een gedegen evaluatie heeft plaatsgevonden.
Wij hebben geen financieel probleem maar een managementprobleem. Wij kampen met een politiekbestuurlijk probleem. De gezamenlijke partners werken niet gevonden op basis van een overeenkomstige levensovertuiging en maatschappijvisie maar lonken naar machtsuitoefening voor het behartigen van materiële en immateriële belangen. Dat hoeft echter geen onoverkomelijk probleem te zijn. Het probleem is dat het ontbreekt aan politiek leiderschap. De tragiek is dat burgers nu stelselmatig en nodeloos verarmen terwijl de staatsinkomsten in de afgelopen decennia nog nooit zo groot zijn geweest. De hoge wereldmarktprijzen voor onze minerale exportproducten ( goud, olie, etc.) zorgen voor een aanzienlijke inkomstenvermeerdering . Circa 340 miljoen US $ schijnt de bijdrage te zijn geweest van Iamgold in het afgelopen jaar en ook Staatsolie heeft goed geboerd met een omzet van US $790 miljoen. De extra belastinginkomsten voor 2012 zijn door de regering geraamd op SRD 640 miljoen. De totale overheidsontvangsten voor 2012 zijn volgens de ontwerpbegroting SRD 4.533.7 miljoen. Daarbij komt nog dat de economie aardig wordt gestimuleerd door mega-investeringen van circa 800 miljoen US $ door Staatsolie in een raffinaderij en het biobrandstofproject. Ook de uitbreidingsinvesteringen van Iamgold en de gigantische investeringen van de goudmaatschappij New Mont mogen niet onvermeld blijven. Een investeringsvolume van US $ 2,6 miljard is voor een kleine economie aanzienlijk. De verwachte investeringen voor de ontginning van Kaolien en de investeringen voor hydro-energie zijn gemakshalve buiten beschouwing gelaten. Goed beschouwd heeft de huidige regering met meer dan 800 miljoen op de bijzondere rekening van de Centrale bank en de investeringen in de mijnbouwsector een riante economische startpositie gehad. De overheidsinkomsten zijn verder aanzienlijk gestegen door de belastingmaatregelen zoals de verhoogde government take op brandstof en accijnsverhoging op tabak en alcoholische dranken. Regeren is vooruitzien. Er is onvoldoende rekening gehouden met externe schokken die bepalend zijn voor de stijging van wereldmarktprijzen. Een vat ruwe olie is thans gestegen tot US $ 107. De pompprijs voor brandstof is reeds gedoken boven SRD 5 per liter. De doorberekende prijsstijgingen waarmee het volk nu te maken heeft zijn wurgend voor de lage inkomensgroepen. De hoogste notering van de wereldmarktprijs die in 2008 bereikt was namelijk US$ 140 heeft destijds niet geleid tot een pompprijs van boven de SRD 4 per liter brandstof. Het volk heeft veerkracht getoond maar smacht nu wel naar verlichting. Den prijs e gi unu mankeri.
Ivan Fernald
