Meer dan 20 % van de vrouwelijke werkers heeft ooit seksueel molest ervaren op de werkplek, twee maal meer dan bij mannen. Een derde deel van de werkers kent slachtoffers van seksueel molest op de huidige werkplek. Dat was de uitkomst van de ‘Survey seksueel molest op de werkplek’ voorbereid, uitgevoerd en gepresenteerd in 2010 en 2011. Een derde van de werkers kent ook plegers van seksueel molest. Twintig procent van de werkers vindt dat seksueel molest vaak tot heel vaak voorkomt. De meeste slachtoffers van seksueel molest op de werkplek liggen in de productieve leeftijdsgroep van 25-44 jaar. De plegers van seksueel molest op de werkplek zijn vooral meerderen en collega’s. De oplossing van dit werkplaatsvraagstuk heeft nog geen beslag gehad. De ngo Stichting Ilse Henar-Hewitt heeft baanbrekend werk verricht door een seksueel molest werkplekbeleid te ontwikkelen en zelfs een wetsvoorstel cadeau te geven aan de overheid (Biza). Het is de overheid echter nog niet gelukt deze wet goedgekeurd en afgekondigd te krijgen in DNA.
Seksueel molest koppijn werkgever
De concept Wet Preventie en Bescherming Seksueel Molest op de Werkplek zal alle werkgevers verplichten om maatregelen te treffen tegen seksueel molest. Ze zullen ook een klachtenprocedure moeten instellen tot aangifte en onderzoek van klachten betreffende seksueel molest. Deze maatregelen en de klachtenprocedure zullen voldoende bekend worden gemaakt aan de werknemers. Bedrijven die meer dan 30 werknemers in dienst hebben, moeten een of meerdere vertrouwenspersonen benoemen die advies en begeleiding geven aan aangevers dan wel slachtoffers. Ook moet het bedrijf een klachtencommissie instellen die aangiftes behandelt en onderzoekt. Het bedrijf regelt de klachtenprocedure waarin de Klachtencommissie betrokken moet zijn. De vertrouwenspersoon adviseert ook de werkgever op het gebeid van preventie en bescherming van slachtoffers. In bedrijven met minder dan 30 werknemers wordt de aangifte van seksueel molest gedaan bij de Arbeidsinspectie. De vertrouwenspersoon en de leden van de klachtencommissie hoeven niet per se werknemers van het bedrijf te zijn. Bij nalatigheid van de werkgever om adequate maatregelen te treffen ter preventie van seksueel molest en gevallen van seksueel molest die ernstig van aard zijn, zal de Arbeidsinspectie verplicht zijn een rapport op te sturen naar de pg.
Melding door omgeving en slachtoffer binnen 2 jaar
Degene die kennis draagt van seksueel molest is bevoegd om binnen 2 jaar na het gepleegde seksuele molest daarvan aangifte te doen bij de Klachtencommissie of de Arbeidsinspectie (kleinere bedrijven). Deze persoon die kennis draagt, kunnen collega’s maar ook andere derden zijn. Deze zelfde bevoegdheid heeft ook het slachtoffer. De 2 jaren hebben te maken met het feit dat slachtoffers mentaal soms niet gereed zijn om direct aangifte te doen, door de effecten die seksueel molest heeft (vernedering, machteloosheid, angst). De aangever moet bij de aangifte details van de feiten en omstandigheden doorgeven, waardoor gemakkelijk onderzoek kan worden gedaan. In bedrijven met meer dan 30 werknemers hoeft de klacht niet te gaan via de vertrouwenspersoon of –personen. De conceptwet laat na om de handelswijze van de klachtencommissie en de kwaliteit van haar adviezen te regelen. Ook verzuimt de conceptwet om de link te leggen tussen de klachtencommissie en de Arbeidsinspectie. De bevoegdheden die ter zake relevant zijn voor een onderzoek door de klachtencommissie (horen van werknemers en werkgevers en derden, verschijningsplicht, betreden van werkplaatsen) worden ook niet geregeld.
Slachtoffer niet opofferen
Het komt meestal voor dat werkgevers bij het maken van een keuze, eerder kiezen voor de dader om te blijven en het slachtoffer om het veld te ruimen. Daders zijn soms moeilijker te vervangen omdat ze in de leidinggevende positie zitten. Daarom bepaalt de conceptwet dat het de werkgever verboden is maatregelen te treffen tegen de werknemer die seksueel molest heeft gerapporteerd. Dit kan het slachtoffer zelf zijn, maar ook een derde die weet draagt van het molest. Rechtshandelingen die in dit verband worden gepleegd, zoals degradatie, schorsingen, mutaties en ontslagen, zijn volgens de wet van rechtswege nietig.
Arbeidsinspectie
Als werkgevers de klachtencommissie niet hebben geïnstalleerd, dan treedt de Arbeidsinspectie op als klachtinstantie. De Arbeidsinspectie zal volgens de wet ook als taak meekrijgen het adviseren van de werkgever omtrent preventie en toe te zien dat deze adviezen worden nageleefd. Deze overheidsdienst is bevoegd personen (inclusief de werkgever) te horen en werkplaatsen te betreden. Elke klacht bij de inspectie resulteert in aanbevelingen voor de werkgever. Deze aanbevelingen is de werkgever verplicht uit te voeren.
Leerlingen, studenten, bezoekers, stagiaires, vakantiejobbers
Interessant in de conceptwet is dat degenen die aan de zorg of leiding van een andere persoon is toevertrouwd en al dan niet betaalde arbeid verrichten, ook onder de bescherming vallen. We denken aan leerlingen/studenten, bezoekers, stagiaires, vakantiejobbers, uitzendkrachten, oproepkrachten en personen in zorg- en opvanginstellingen. Onder seksueel molest wordt in het kort verstaan ongevraagde of ongewenst seksuele gedragingen of verzoeken om seksuele gunsten of andere mondelinge of lichamelijke handelingen en gedragingen van seksuele aard.
Opmerkelijk in de uitkomst van de survey is dat de opleiding van de slachtoffers varieert van voj tot universitair onderwijs. De grootste groep slachtoffers zit in de categorie vwo (12.4%), mbo (28.3%), hbo (23.0%) en zelfs universitair onderwijs (13.3%), samen goed voor ruim 77.0%. Seksueel molest leidt tot veel leed bij de slachtoffers en veroorzaakt verlies van arbeidsproductiviteit, hetgeen zijn impact heeft op onze al zwakke en kwetsbare economie. Bovenstaande wet legt veel verantwoordelijkheid bij de werkgever. Hij moet in zijn bedrijfsbeleid maatregelen opnemen ter preventie van seksueel molest en bescherming van slachtoffers op de werkplek. In principe is de trekkersrol van deze wet in verkeerde handen bij Biza; mede door de rol van de Arbeidsinspectie moet ATM agressiever gaan trekken aan dit wetsontwerp. Tot nu toe is er geen schot in de zaak gekomen.
