Het is een significant verschil met het vorige parlement als we nu merken dat er fermer wordt opgetreden tegen een minister van Volksgezondheid, die zoals het lijkt getracht zou hebben de boel voor de gek te houden. Nee, er is totaal niks ernstigs aan de hand, het is business as usual, is het verhaal van de minister geweest, ook bij de laatste epidemie de Mexicaanse griep.
Het verschil is nu niet alleen dat hij DNA-leden niet meeheeft, maar ook een van de BOG-directieleden, Bakker, die toen eveneens heeft uitgeblonken in het wegwuiven van ernstige bedreigingen als de Mexicaanse griep. Waarom heeft Bakker een ommezwaai van 180 graden gemaakt? Hij heeft de burgerij wel verrast met zijn ongevraagde mate van openheid. Waarom is dit directielid nu plotseling zo alert en toen zijn NPS aan de macht was, niet? De openheid is terecht, maar er lijken politieke drijfveren te spelen. Kennelijk houdt dit directielid niet meer zoveel van minister Waterberg. Of misschien is de president nu niet zijn president. De houding van Bakker nu is wel frappant en de kwaliteit van zijn werk onder de vorige president zou wellicht in twijfel getrokken kunnen worden. Dat de politiek ook in ‘matters of life and death’ een rol blijft spelen, is een ‘realiteit’ zoals sommige politici het noemen. Met dit begrip wil men overigens alles wat onbeschoft en onbehoorlijk is in dit land goedpraten. Directiefuncties zijn onder meer tijdens het vorige regime gemaakt tot politieke functies. De functie van Bakker zou in dit opzicht genoemd kunnen worden als een politieke functie, waaraan op een politieke wijze invulling wordt gegeven. ‘Realistisch’ bekeken doet Bakker dus nu een fantastische job: niks no fout zolang jouw man president is, moord en brand als iemand anders het voor het zeggen heeft. Over de rol van de internationaal aanvaarde medische codes of ethics moeten wij het waarschijnlijk hier niet hebben.
Minister Waterberg als eindverantwoordelijke voor het openbare volksgezondheidsbeleid heeft het nu te ver laten gaan. De bewindsman hoeft wat een medisch-technisch oordeel betreft zich niet uitsluitend te laten leiden door medische adviseurs. Hij is zelf een academisch opgeleide arts en kan tot op bepaalde hoogte zich gemakkelijker een oordeel vormen dan een volksgezondheidsminister die geen arts is. Maar deze vorm van struisvogelpolitiek spelen komt nu al de tweede keer voor. Nu hij alleen de BOG-directeur Resida met zich mee heeft, moet hij terugkrabbelen en toegeven dat er een epidemie is. In principe is deze handelswijze zo afkeurenswaardig, omdat het om mensenlevens gaat, dat het handhaven van de minister door de president moet worden geëvalueerd. Resida maakt op zich ook een behoorlijk nonchalante indruk. Het lijkt erop alsof die meer bezig is om in het politiek onstuimige vaarwater zijn weg te zoeken, zodat zijn stoel gegarandeerd is. Dat kan behoorlijk veel energie vergen en ertoe leiden dat men de hele focus en bedoeling van zijn ambt vergeet.
Het officieel constateren van een epidemie is te vergelijken met het tijdig diagnosticeren van een behandelbaar kankergezwel. Vanaf dat moment kan het volksgezondheidmechanisme in een andere ‘mode’ worden ingeschakeld. De dekking van weerbare burgers vangt dan eerder aan. Er zijn aanbevelingen en standaard procedures wanneer er sprake is van een epidemie oftewel een uitbraak: een bovenmatige verspreiding van een aandoening dan aanvankelijk verwacht (en gepland). Bij een epidemie moet doorgaans een multidisciplinaire emergency action commissie in alertheid worden gebracht met gezondheids- en niet-gezondheidssectoren. Volgens de WHO kunnen in landen die onbekend zijn met dengue het aantal doden hoog oplopen door gebrek aan bewustwording en geen bestaand systeem van standaardbehandeling van gevallen. Bij ons waren wij dengue een beetje aan het vergeten. Dat lijkt op een situatie waar men voor het eerst kennismaakt met dengue. Bij een epidemie zijn voorbereiding en organisatie van medische behandeling voor en tijdens de epidemie van belang. Door de WHO zijn Case Management Guidelines ontwikkeld die in acht genomen moeten worden. Laboratoriumondersteuning is belangrijk bij een dengue-epidemie. Het is daarom ondenkbaar dat er uitgerekend nu een staking uitbreekt bij BOG. Daarom is het raadzaam dat wij de wildwest-situatie van stakingen overal en op elk moment reguleren. Diensten waar het gaat om leven en dood moeten verboden worden om te staken.
In deze dengue-epidemie is duidelijk geworden hoe dubieus de houding van gezondheidsautoriteiten kan zijn bij situaties die de openbare gezondheid regarderen. Dit nonchalant gedrag van directieleden waarbij men de eigen stoel en de eigen faciliteiten die kleven aan directiefuncties of de eigen politieke partij op de eerste plaats stellen, moet sterk veroordeeld worden. De minister moet danig aangesproken worden door de president en de DNA-leden. De struisvogelstrategie moet massaal afgewezen worden, net zoals kwakzalvers niet toegelaten worden om het medisch beroep uit te oefenen. Een manier is om consequenties te verbinden aan dit afkeurenswaardig en onethisch gedrag die aangedreven wordt met motieven die in het minst met openbare gezondheidszorg te maken hebben.
