“Hindoestanen hebben indertijd massaal geld opgebracht, voor eerbetoon aan de oud Agent-Generaal der immigratie van het land”. Dit stelt historicus Maurits Hassankhan. Hij stelt dat de staat momenteel en handeling van geschiedvervalsing aan het plegen is met het verhaal van Janey Tetary. Haar borstbeeld wordt op 24 september geplaatst op de plek van oud AG Barnet Lyon.
Aan de ene kant zijn er burgers die met versteldheid reageerden op het verhaal van Tetary. Velen kenden het verhaal van Tetary niet. De versteldheid had ook veel te maken met de gedachte, dat men al die tijd met geschiedvervalsing te maken heeft gehad. Aan de andere kant zijn er ook burgers die stellen dat er nu aan geschiedvervalsing wordt gedaan.
“De mensen die nu bezig zijn, zijn doelbewust of onbewust bezig met geschiedvervalsing. Een aantal mensen die hierachter staan, weten niets. Zij gaan uit van de documentaire van Tetary en het boek van Radjinder Bhagwanbali waarin wel geschiedvervalsing wordt gepleegd”, stelt Hassankhan.
In het regenseizoen van 1908 werd de plechtigheid tot onthulling van het monument van Lyon gehouden, door de immigrantenbevolking (speciaal de Br. Indische, welgezind).
De opkomst van het publiek was volgens het Advertentieblad van 10 januari 1908, trots de werkdag, talrijk. Alle in de omtrek van de stad wonende Brits Indiërs waren opgetrokken tot het feest, terwijl ook uit de districten velen daarvoor overkwamen. Van de zijde der creolen werd er eveneens ruime belangstelling getoond, terwijl aan de leerlingen van de openbare scholen tot 10 uur vrijaf gegeven was.
“Lang leve Mr. Barnet Lyon!” was de slagzin van Rampersad Sukul, voorzitter van de Surinaamse Immigranten Vereniging bij de onthulling van het borstbeeld. Met geestdrift werd hiermee ook ingestemd door de aanwezigen.
“In één woord, Mr. Barnet Lyon verdient ten volle onze hoogachting en waardering, om de wijze waarop hij zijn taak als Agent-Generaal volbracht, en tevens ook onze genegenheid en sympathie om zijn persoonlijke eigenschappen. Hij was voor ons een goed vader die met veel liefde over zijn kinderen waakte”, schreef het Advertentieblad.
In het Koloniaal Nieuws- en Advertentieblad van 13 december 1910 werd ook de conclusie getrokken dat de Brits Indiërs, ondubbelzinnig hun dankbaarheid hadden geuit jegens het bestuur, voor al de goede zorgen van het Bestuur jegens hen.
Precies hiervan uitgaande, zijn critici het niet eens met het neerhalen van Lyon. Hij zou in zijn ambt als AG volgens critici net alleen maar slechte dingen hebben gedaan, om vervolgens door een immigranten vereniging toch te worden geëerd.
Veel Hindoestaanse contractarbeiders van verschillende plantages, die onder het bestuur vielen van Lyon, gaven volgens de nieuwe verhalen aan deze AG hun zuur verdiende geld met de bedoeling dat hij het geld voor hen op de koloniale spaarbank zou storten. Sommigen gaven al hun spaargeld, inclusief de premie voor hercontract aan Lionarons. Hij beloofde de immigranten plechtig hun geld netjes op de spaarbank te storten, maar hij zou hebben gelogen en het geld gestolen. De arbeiders klaagden hem aan en gingen naar de rechter. Maar die schreef aan de gouverneur: “Het doet mij leed U te moeten berichten dat het thans niet mogelijk is den bedrogen immigranten recht te verschaffen. Zij hebben trouwens hun verlies aan hunne eigenen onvoorzichtigheid te wijten”. De migranten konden dus naar al hun zuur verdiende geld fluiten. En ook Lyon waste zijn handen in onschuld.
Kavish Ganesh
