Afgelopen zaterdag 16 september 2016 is het borstbeeld van Agent Generaal Barnet Lyon door enkele Surinamers verwijderd. “Op dezelfde plek zal het beeld van de contractante Janey Tetary op zondag 24 september onthuld worden, volgens zeggen van directeur van CUS. Alle andere zaken over de sociale en juridische onrechtvaardigheid, onderdrukking en uitbuiting, over de kolonisator, over de dekolonisatie etc. zal ik voorlopig buiten beschouwing laten. Als reden geven zij op dat Barnet Lyon de opdracht had gegeven om de opstandelingen van Mariënburg en Zoelen neer te knallen. Dit historisch gebeuren moeten wij met ons allen afkeuren. Een sterk argument om kritiek te leveren op Barnet Lyon. Het is toch bekrompen denken om het borstbeeld te verwijderen, welke vanaf 1908 ( 109 jaar terug ) door inzet van honderden contractanten, met inzameling van geld door de contractanten en met ondersteuning van zijn pleegzoon Sital Persad, en met toestemming van de gouverneur van Suriname op die locatie is geplaatst. Dit borstbeeld heeft de staatsgreep van Killinger overleefd; dit borstbeeld heeft de de nationalistische beweging van Anton de Kom overleefd; de actie van Doedel ; de nationalistische beweging van de PNR; de nationalistische beweging voor de onafhankelijkheid ; en de overname van de macht in Suriname 25 februari 1980. Ondanks de slechte relatie met Nederland moet ik eerlijk toegeven dat meneer D. Bouterse (1980-2017) nooit het initiatief heeft genomen om dit borstbeeld van Barnet Lyon (welke naast het Paleis staat), te laten verwijderen.
De omgekeerde wereld
De nieuwe directeur van cultuur werkt van achteren naar voren. Nadat het borstbeeld van Barnet Lyon is verwijderd, gaat deze mevrouw achteraf de autoriteiten die belast zijn met monumentenzorg informeren over de ontmanteling. Mevrouw de directeur van Cultuur, U moet U diep schamen om bij de ontmanteling aanwezig te zijn. U moet door de president op het matje geroepen worden. U bent waarschijnlijk beïnvloed geworden door enkele Hindostaanse historici die in Nederland woonachtig zijn en de koloniale verslagen van de bakra’s gelezen hebben.
Wij hebben voldoende kennis van geschiedenis en cultuurgeschiedenis
Wij hebben allemaal, die een beetje geschoold zijn in Suriname, voldoende geschiedenis en cultuurgeschiedenis in ons onderwijspakket gehad. Elke vorm van onderdrukking, elke vorm van slavernij, het uitmoorden van mensen, het martelen van mensen, moeten wij met ons allen veroordelen. Naast geschiedenis, cultuurgeschiedenis hebben wij ook voldoende godsdienstonderwijs gehad. Uit het boek van de C.de Jong ( Kind, school en geschiedenis) citeer ik het volgende: “Geschiedenis doet nadenken over goed en kwaad. Geschiedenisonderwijs kan bijdragen tot zedelijke vorming. In de geschiedenis kan duidelijk worden hoeveel invloed het handelen van enkele mensen kan hebben op het leven van hun tijdgenoten en op het leven van het nageslacht. Hoe groot is soms de verantwoordelijkheid die mensen bewust of onbewust dragen; de hele schaal van de hoogste moraal tot de meest platvloerse immoraliteit komt binnen het bereik van degenen die zich in het verleden verdiept. De geschiedenis biedt een veelheid van situaties waarin mensen als enkeling of als groep door hun beslissen of niet beslissen , hun handelen of hun werkeloos toezien het leven van anderen ten diepste hebben geraakt. Dan komen de vragen omtrent recht en onrecht op ons af. Dan kan geschiedenis bijdragen tot een genuanceerd gevoel voor goed en kwaad en rijpere oordeelvorming”.
Rijpere oordeelvorming gaat ons verlichten
Door het borstbeeld van agent generaal Barnet Lyon te verwijderen komen wij niet tot een diepere oordeelvorming. Wil je de heldin Janey Tetary een standbeeld geven, vind ik heel goed. Waar wij vanaf 1908 het borstbeeld van Barnet Lyon hebben geplaatst, moeten wij met rust laten. Mevrouw Tetary moet op een andere lokatie een plaats krijgen, desnoods op het Onafhankelijksplein. In onze geschiedenisboeken moeten wij de strijd van deze vrouw goed vastleggen voor ons en voor ons nageslacht.
Ondanks alle ellende, zijn bepaalde objecten gebleven
Laten wij kijken naar andere landen. De Taj Mahal in India werd door de Mogolkeizer Sjah Jahan in de zeventiende eeuw voor zijn, in het kraambed gestorven echtgenote, Arjumand Banu Baygan ( Mumtaz), gebouwd. Ruim 20.000 arbeiders hadden 22 jaar nodig om het wonderwerk af te maken. Duizenden mensen zijn tijdens het bouwen dood gegaan, miljoenen aan belastinggelden werden gebruikt. Het arme volk werd uitgezogen, maar de Taj Mahal staat daar en men gaat dit wonderwerk niet verwijderen.
De piramiden werden in Egypte gebouwd tijdens de Farao’s. De machtige piramide van Cheops is een prachtig voorbeeld. De piramide van Cheops was 230 m breed en ongeveer 147 m hoog. Het is opgetrokken van stenenblokken van 2,5 ton (2500 kg). In totaal werden 2 ½ miljoen stenen voor de piramide van Cheops gebruikt. Wat een kapitaal, energie en mensenlevens heeft deze piramide gekost. Het nageslacht heeft de piramides met rust gelaten. Het enige doel van deze piramiden was om de overleden koningen (Farao’s ) in de piramide te zetten.
Wij hebben de mond vol van dekolonisatie. De kolonisator heeft ons uitgebuit etc. De historische gebeurtenissen kan men niet terugdraaien. In India en in alle Afrikaanse landen had men slavernij. Ook dit stukje geschiedenis moeten wij veroordelen.
De hedendaagse geschiedenis van Suriname
Uit de krant heb ik begrepen dat men de Surinaamse geschiedenis wil herschrijven. Een prachtig idee. De Surinaamse geleerden zoals professor Chan Choennie, drs. Maurits Hassankhan, professor Gowricharan, dr. Jules Sedney, de bekende wetenschapper professor Rudolf van Lier e.a. hebben ook aardig wat boeken over Suriname geschreven. Wij moeten in Suriname niet met wraakgevoelens rondlopen en alles wat de blanken ( kolonisator ) in Suriname gedaan hebben afkeuren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben de Duitsers Nederland aangevallen; de stad Rotterdam werd gebombardeerd, maar de Nederlanders onderhouden nog steeds een goede band met Duitsland. Tenslotte wil ik de lezers het volgende meegeven. Ik veroordeel krachtig wat de kolonisator in 1833 gedaan heeft met de slaven Codjo, Mentor en Present. Ik veroordeel ook onze eigen broeders die in de nacht van 7 op 8 december 1982 (terwijl iedereen sliep) , 15 Surinamers van huis hebben opgehaald en op 8 december via het Fort Zeelandia, deze landgenoten naar een andere planeet gestuurd hebben.
Hardeo Ramadhin
