Het is precies een jaar geleden dat de inheemsen in het Pikin Saron-gebied door frustraties en wanhoop waren gedwongen zich te uiten tegen de uitgifte van hout- en goudconcessies door de regering en de beperking van hun bewegingsvrijheid in hun eigen gebied, met als gevolg de dood van Ivanildo Dijksteel en Martinus Wolfjager.
Sombere terugblik op 2 mei 2023
De inheemse activiste Audrey Christiaan blikt somber terug op deze gebeurtenis. “Het lijkt alsof je alles weer opnieuw beleeft. Het moment toen we hoorden wat er allemaal gebeurd was, de jongens die toen zijn doodgeschoten. Het doet allemaal pijn. Het lijkt alsof het zich nog gisteren heeft voorgedaan. Deze dag zullen we niet zomaar voorbij laten gaan. We gaan ze herdenken op twee verschillende plaatsen, namelijk op de plek waar ze zijn doodgeschoten, Bigi Poika en waar onze strijders zijn begraven te Cabendadorp.”
“Getuigen herkennen gevangenen niet”
Christiaan geeft verder aan, dat de verdachten in de Pikin Saron-zaak nog steeds zijn opgesloten. “Wat ik begrepen heb, is dat enkele getuigen zijn gehoord, maar dat enkele getuigenissen niet kloppen. Bij de laatste zitting was ik aanwezig en daar bleek dus dat de getuigen de gevangenen niet herkenden. Guilliano heeft bijvoorbeeld gevraagd, ‘ken je me?’ En de getuige gaf aan, ‘nee ik ken je niet.’ Dus ik begrijp niet op basis waarvan ze deze mannen hebben aangehouden. De getuige gaf aan dat ze allemaal waren gemaskerd. Dus hij heeft ze niet gezien. Een van de jongens heeft hij wel herkend, zegt hij. Hij was gemaskerd, maar hij zou alleen zijn ogen hebben gezien. Dus op basis daarvan heeft hij aangegeven, dat hij erbij was.”
Volgens Christiaan zou men toch meer moeten weten, meer moeten zien, om daadwerkelijk vast te stellen dat het om die persoon gaat. Ze wijst erop dat een van de verdachten genaamd Murawali met een kruk loopt, waar de politie hem had geschoten. Verder hebben de getuigen verklaard, dat de mannen niet meer gevaarlijk waren. “De politie had geschoten op de wagen van Grassalco waarin ze zaten. En de jongens hadden dus niet eerst geschoten. Er was dus geen vuurgevecht. Ze lagen allemaal op de grond toen de politie hen overmeesterde. En ze moesten op hun buik liggen. Later hoorden de getuigen twee schoten en gegil.”
“Deze zaak wordt niet zo gelaten”
Christiaan geeft aan dat ze deze zaak niet zo zullen laten. “De executie van Martinus Wolfjager en Ivanildo Dijksteel, moet grondig worden onderzocht. Wie zijn de agenten geweest die ze hebben doodgeschoten, terwijl ze geen gevaar meer vormden. Tot nu toe horen we niets daarover, maar het zal grondig onderzocht moeten worden, want het is een grote schending van onze mensenrechten. En dat het in 2023 is gebeurd, tot nu toe gebeurt, terwijl de Verenigde Naties duidelijk heeft aangegeven, wat de schendingen van de mensenrechten zijn en dat inheemse rechten ook mensenrechten zijn, dan hebben we geen andere keuze dan verder te gaan met onze strijd, al is het internationaal tegen de staat Suriname.”
Stille loop 2 mei
De activiste zegt verder, dat er op donderdag 2 mei een stille loop gehouden zal worden vanuit de Palmentuin. Ook wordt er een kerkdienst gehouden in de Kathedraal. “Dus wij zullen ze niet vergeten. Ze zullen nooit vergeten worden. Ze zijn onze helden en ze zullen op die manier herdacht worden. Ze zijn de helden voor onze inheemse rechten die er niet meer zijn. Ze hebben het lichaam gedood, maar de ziel gaan ze nooit kunnen doden, want die is vrij.”
“2 mei hoefde niet eens te gebeuren. Het had niet plaats moeten vinden als de overheid het vonnis had uitgevoerd zoals het Hof van de Mensenrechten had aangegeven. Als het in de grondwet was opgenomen, dan zou er orde, regelgeving en sancties getroffen kunnen worden in geval er schendingen of overtredingen of inbreuk zou plaatsvinden. Dan konden de gemeenschappen, in geval dat zou plaatsvinden, zich kunnen wenden tot de rechter. Of zouden er afspraken gemaakt kunnen worden op papier met de ondernemers of de overheid.”
“Nog steeds inheemse gronden uitgegeven”
Ondanks dat het vonnis is uitgesproken worden nog steeds gronden uitgegeven in de woon- en leefgebieden van de inheemsen, zegt Christiaan. “De gebieden die zijn uitgegeven moeten teruggaan in de boezem van de inheemse gemeenschap. Dit is tot nu toe ook niet gebeurd. Integendeel worden er concessies uitgegeven en dat wekt alleen maar spanningen op in de gemeenschap. Dat wil zeggen dat de overheid, zich helemaal niet druk maakt daarover. Zij stuurt aan op chaos.”
“Stel je nou eens voor, je bent thuis en iemand komt op jouw erf en verwijdert je van daar. Of hij begint zand te graven in je gebied. Je gaat toch in verzet komen. Dus zo moeten we ons voorstellen wat er allemaal gebeurt op dit moment. Want we richten ons nu op Pikin Saron, omdat het daar tot een eruptie is gekomen. Maar, het kan nog steeds plaatsvinden op andere gebieden zolang deze wet niet in orde wordt gemaakt. En vooraf zijn er talloze petities aangeboden aan de overheid, gesprekken geweest met de overheid.”
Naar zeggen van Christiaan zijn er zelfs momenten geweest waar enkele van deze heren, waaronder Guilliano Zaalman en Ivanildo Dijksteel, petities hebben aangeboden aan de overheid om de inheemse rechten en grondrechten te waarborgen, zodat hun gebieden niet ongevraagd worden betreden.
“Gevaarlijke uitspraak van rechter”
De inheemse activiste zegt tot slot dat alhoewel de advocaten hebben gevraagd om voorlopige invrijheidstelling van de inheemse verdachten, dit tot nu toe niet wordt gehonoreerd. “De rechter gaf zelfs aan dat ze inheemsen zijn en dat ze zich onvindbaar kunnen maken. Ik vind dat een heel gevaarlijke uitspraak. Ik concludeer dat er sprake is van discriminatie of spelen er grotere belangen. Want het was wel mogelijk in het vooronderzoek van onder andere Hoefdraad en Bouterse. Waar er geen reden was tot vluchtgevaar”, merkt ze op.
SK
